Το σκάνδαλο ‘Ψυχαργώς’ στην μνημονιακή ολοκλήρωσή του: Ιδιωτικοποίηση της Ψυχικής Υγείας
και εξαθλίωση των ψυχικά πασχόντων
Της Ντάνι Βέργου
Διαβάστε σχετικά: "Έξωση εξπρές σε ψυχικά πάσχοντες"
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ/ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013, 11πμ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΛΗΣΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ
ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟ ΥΓΕΙΑΣ
Καλούμε όλους, χρήστες/λήπτες των υπηρεσιών, οικογένειες, λειτουργούς ψυχικής υγείας στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, σωματεία εργαζομένων στην ψυχική υγεία και όλες τις ενδιαφερόμενες συλλογικότητες, σε συγκέντρωση/διαδήλωση έξω από το Υπουργείο Υγείας (Αριστοτέλους 17), την Παρασκευή, 11/10/2013, ώρα 11 πμ, ενάντια στην πρωτοφανώς βάναυση μεταχείριση των ψυχικά πασχόντων και γενικά των ατόμων που έχουν ανάγκη ψυχοκοινωνικής φροντίδας, περίθαλψης και φιλοξενίας, που συνιστά η παρακράτηση υψηλού ποσοστού επί της σύνταξής τους, προκειμένου να συνεχίσουν να τυγχάνουν αυτής της φιλοξενίας ή φροντίδας, αλλιώς θα πεταχτούν στο δρόμο.
Όπως είναι γνωστό, οι διαδικασίες και οι προετοιμασίες για την έναρξη υλοποίησης της παρακράτησης στις μονάδες του δημοσίου έχουν προχωρήσει (κατ΄ αρχήν, από το ΙΚΑ) και η εφαρμογή του μέτρου μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή και μάλιστα αιφνιδιαστικά. Και σύμφωνα με άλλο νόμο που έχει ψηφιστεί, έπεται η επίσημη (και όχι απλώς άτυπη, όπως μέχρι τώρα) εφαρμογή της στις αντίστοιχες μονάδες του ιδιωτικού «μη κερδοσκοπικού» τομέα.
Η παρακράτηση προβλέπει κυριολεκτικό ξεζούμισμα των φιλοξενουμένων στις δομές, σε ποσοστό, ανάλογα με το ύψος της σύνταξης, που ξεκινά από 40% και φτάνει μέχρι 80%. Αυτή η παρακράτηση, ούτως ή άλλως αυθαίρετη και ληστρική, δεν γίνεται για βελτίωση, έστω και προσχηματικά, της φροντίδας τους, αλλά προορίζεται ν΄ αντικαθιστά ισόποσα τμήμα του προϋπολογισμού της εκάστοτε μονάδας φροντίδας/φιλοξενίας. Προβλέπεται, μάλιστα, η αναδρομική παρακράτηση από την ημερομηνία που ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος, το 2011. Πρόκειται, ουσιαστικά, για ιδιωτικοποίηση του δημοσίου με μια και μόνη κίνηση: τον εκβιαστικό εξαναγκασμό των περιθαλπόμενων/φιλοξενουμένων να πληρώνουν, και μάλιστα αδρά, για τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Εχει ζητηθεί συνάντηση εκπροσώπων των άμεσα ενδιαφερομένων, ληπτών των υπηρεσιών, οικογενειών, λειτουργών ψυχικής υγείας, σωματείων εργαζομένων με την αρμόδια επί θεμάτων ψυχικής υγείας υφυπουργό κ. Ζέττα Μακρή,
ΟΛΟΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 11/10/2013, ώρα 11 πμ.
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ,
ΛΗΠΤΩΝ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΟ ΨΝΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΛΗΣΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ
Ένα σημαντικό πρώτο βήμα για την συγκρότηση ενός μετώπου αγώνα ενάντια στην παρακράτηση των συντάξεων των φιλοξενούμενων στις στεγαστικές δομές και των περιθαλπόμενων σε ιδρύματα χρόνιας παραμονής, αποτέλεσε η σημερινή συνάντηση οικογενειών, φιλοξενούμενων στις στεγαστικές δομές και λειτουργών ψυχικής υγείας που πραγματοποιήθηκε στο ΨΝΑ.
Ξεκίνησε ως «πρωτοβουλία λειτουργών ψυχικής υγείας» όταν μέσα στο καλοκαίρι (10/7/2013) δημοσιεύτηκε η εφαρμοστική απόφαση του ΙΚΑ (προπομπός και των υπόλοιπων ταμείων που θ΄ ακολουθήσουν) για την παρακράτηση, ενός μέτρου που είχε ψηφιστεί επί υπουργού Υγείας Λοβέρδου, αλλά που η εφαρμογή του είχε ανασταλεί τον Ιούλιο του 2012 από την τότε υφυπουργό Υγείας Φ. Σκοπούλη, χωρίς, ωστόσο, ουδέποτε να ακυρωθεί, έτσι ώστε να είναι ελεύθερο το έδαφος στο γνωστό νέο δίδυμο Αδωνι και Ζ. Μακρή να προχωρήσουν στην αδίστακτη υλοποίησή του με ό,τι κι΄ αν αυτό σημαίνει για τις ίδιες τις ζωές των ψυχικά πασχόντων.
Αν και η ειδοποίηση των συγγενών έγινε, εν μέσω του καλοκαιρού, σε λίγες μόνο δομές του ΨΝΑ, υπήρξε σημαντική ανταπόκριση. Εκφράστηκε όχι μόνο απόγνωση και απελπισία, αλλά και πολύς θυμός και οργή και διάθεση να συνεχιστεί, να διευρυνθεί και να κλιμακωθεί ο αγώνας ενάντια στην παρακράτηση των συντάξεων.
Οπως είναι γνωστό, η διάταξη αυτή, που έχει ψηφιστεί από το 2011, προβλέπει την παρακράτηση από το νοσοκομείο (ή το ίδρυμα) που παρέχει περίθαλψη, ή φιλοξενία σε εξωνοσοκομειακή στεγαστική του μονάδα (ξενώνα, οικοτροφείο, προστατευόμενο διαμέρισμα), ποσοστού επί της σύνταξης γήρατος ή αναπηρίας του νοσηλευομένου, ή φιλοξενουμένου - με το ποσοστό αυτό ν΄ ανέρχεται, κλιμακωτά, από 40% για συντάξεις μέχρι 360 ευρώ, έως και 80% για ποσά άνω των 1500 ευρώ. Τα χρήματα που θα περισσεύουν στον καθένα για τα στοιχειώδη καθημερινά του έξοδα, θα είναι ελάχιστα.
Πρόκειται, δηλαδή, για μιαν απευθείας ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, αφού ο περιθαλπόμενος ή φιλοξενούμενος σ΄ αυτές, προκειμένου να συνεχίσει να περιθάλπεται ή να φιλοξενείται, θα πρέπει να καταβάλει αυτό το ποσό, αλλιώς θα εκδιώκεται (στο δρόμο ή σε μιαν οικογένεια που αδυνατεί να τον στηρίξει) – παρόλο που το ασφαλιστικό του ταμείο πληρώνει το προβλεπόμενο νοσήλιο για την φροντίδα του στην δομή.
Βέβαια, η ρύθμιση προβλέπει, εναλλακτικά, και κάτι ακόμα πιο «φασιστικό» από αυτό : την απευθείας παρακράτηση χωρίς καν να ειδοποιηθεί ο δικαιούχος της σύνταξης.
Επιπλέον, όπως διευκρινίζεται στην σχετική υπουργική απόφαση, το ποσό που παρακρατείται, δεν προστίθεται στον προϋπολογισμό του νοσοκομείου, αλλά αντικαθιστά ποσό του προϋπολογισμού αντίστοιχο της παρακράτησης. Πρόκειται, δηλαδή, για καθαρή περικοπή των δημόσιων δαπανών και απευθείας μεταφοράς τους στον χρήστη.
Αλλά το πράγμα δεν σταματάει εδώ. Η προαναφερθείσα εγκύκλιος του ΙΚΑ αναφέρει ότι προβλέπεται και αναδρομική είσπραξη όλου του ποσού της παρακράτησης που αντιστοιχεί στον καθένα από τότε που ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος, το 2011!!! Δηλαδή, οι δικαιούχοι κινδυνεύουν, για μεγάλο χρονικό διάστημα να μην παίρνουν ούτε ένα ευρώ.
Η σημερινή συνάντηση αποφάσισε :
-νέα συγκέντρωση στις 2 Οκτώβρη με στόχο να ειδοποιηθούν και να κινητοποιηθούν όσο γίνεται περισσότεροι από όλα τα ψυχιατρεία και τις στεγαστικές δομές τους.
-δημιουργία επιτροπής οικογενειών, χρηστών των υπηρεσιών και λειτουργών ψυχικής υγείας που θα ζητήσει συνάντηση με την αρμόδια υφυπουργό κ. Ζ. Μακρή. -όσο γίνεται μεγαλύτερη δημοσιοποίηση του ζητήματος, ενημέρωση πολιτικών φορέων.
-διαδήλωση στο Υπουργείο και συμμετοχή σε κινητοποιήσεις για την ψυχική υγεία, -διεθνή καμπάνια σε όλη την Ευρώπη, με ενημέρωση όλων των φορέων και των προσώπων που έχουν παρακολουθήσει την πορεία της λεγόμενης «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» σ΄ αυτή τη χώρα, από την Λέρο της δεκαετίας του 80 μέχρι σήμερα.
-περαιτέρω προετοιμασία των νομικών ενεργειών, μέχρι και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Ηταν στις 10 Σεπτέμβρη του 1989 που ο βρετανικός Observer κυκλοφορούσε με πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο και μια μεγάλη φωτογραφία από το τότε κολαστήριο της Λέρου.
Επείγει, λοιπόν, να προλάβουμε τα νέα κολαστήρια που ετοιμάζουν οι αδίστακτοι εκτελεστές των διαδοχικών μνημονίων της τρόικας.
11/9/2013
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ
ΠΡΟΣ ΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΕ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥΣ
Όπως ίσως γνωρίζετε, η παρούσα ηγεσία του Υπουργείου Υγείας ενεργοποίησε νομοθετική ρύθμιση, επί Υπουργείας Λοβέρδου, που είχε εδώ και ένα χρόνο ανασταλεί, σύμφωνα με την οποία παρακρατείται από το νοσοκομείο (ή το ίδρυμα) που παρέχει περίθαλψη, ή φιλοξενία σε εξωνοσοκομειακή στεγαστική του μονάδα (ξενώνα, οικοτροφείο, προστατευόμενο διαμέρισμα), ποσοστό επί της σύνταξης γήρατος ή αναπηρίας του νοσηλευομένου, ή φιλοξενουμένου, ανάλογα με το ύψος αυτής. Το ποσοστό της παρακράτησης ανέρχεται, για συντάξεις μέχρι 360 ευρώ, στο 40%, για συντάξεις από 360.01 – 500 ευρώ, στο 50%, για συντάξεις από 500.01-1000 ευρώ, στο 60%, για συντάξεις από 1000.01- 1500 ευρώ, στο 70% και από 1500.01 και πάνω, στο 80%. Σημειωτέον ότι το ποσό αυτό δεν προστίθεται στον προϋπολογισμό του νοσοκομείου, αλλά θα αντικαθιστά ποσό του προϋπολογισμού αντίστοιχο της παρακράτησης. Πρόκειται, δηλαδή, για καθαρή περικοπή των δημόσιων δαπανών και για πληρωμή της πάλαι ποτέ δημόσιας φροντίδας από τον ίδιο τον ασθενή. Οπως καταλαβαίνετε, τα χρήματα που θα περισσεύουν στον καθένα για τα στοιχειώδη καθημερινά του έξοδα, θα είναι ελάχιστα.
Ο τρόπος είσπραξης θα γίνεται είτε απευθείας, σε συνεννόηση του ασφαλιστικού ταμείου με το νοσοκομείο για να παρακρατείται το ποσό που αντιστοιχεί στον καθένα και να κατατίθεται στο λογαριασμό του δικαιούχου ό,τι απομένει, ή ο ασθενής θα εξακολουθήσει να λαμβάνει το πλήρες ποσό, με την υποχρέωση (αυτός και/ή οι συγγενείς του) να καταβάλει το ποσοστό που προβλέπεται, ανάλογα με το ύψος της σύνταξής του, στο νοσοκομείο προκειμένου να του επιτραπεί συνεχίσει παραμένει εκεί για να περιθάλπεται ή να φιλοξενείται.
Η εφαρμογή της παρακράτησης ξεκίνησε από το ΙΚΑ, που έβγαλε, στις 10/7/2013, σχετική εγκύκλιο για τον τρόπο εφαρμογής και πρόκειται φυσικά ν΄ ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα ασφαλιστικά ταμεία. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο που επέλεξαν καλοκαιρινούς μήνες για την εφαρμογή και αυτού του μέτρου..…
Να σημειωθεί ότι η εγκύκλιος αυτή αναφέρει ότι θα καθορίσουν και τον τρόπο που θα εισπράξουν αναδρομικά όλο το ποσό της παρακράτησης που αντιστοιχεί στον καθένα από τότε που ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος, το 2011!!! Δηλαδή, οι δικαιούχοι κινδυνεύουν, για μεγάλο χρονικό διάστημα να μην παίρνουν ούτε ένα ευρώ.
Σαν λειτουργοί ψυχικής υγείας που παλεύουμε εδώ και πολλά χρόνια για τη στήριξη των ανθρώπων με προβλήματα ψυχικής υγείας, για την ψυχοκοινωνική τους αποκατάσταση και την κοινωνική τους επανένταξη, έχοντας συνεργαστεί στενά και με το οικογενειακό τους περιβάλλον για την επίτευξη αυτών των στόχων, καταλαβαίνουμε ότι αυτά τα μέτρα βάζουν σε άμεσο και μεγάλο κίνδυνο τους φιλοξενούμενους στις στεγαστικές δομές, ένα κίνδυνο που φτάνει, προοπτικά, μέχρι το σημείο να βρεθούν ακόμα και έξω από αυτές.
Γι΄ αυτό σας καλούμε όλους και όλες σε μια κοινή συνάντηση, για πληρέστερη ενημέρωση και για να συζητήσουμε τους τρόπους αντίδρασης και αντίστασης από κοινού στα καταστροφικά αυτά μέτρα.
Η συνάντηση θα γίνει στο ΨΝΑ, στο αμφιθέατρο, που βρίσκεται στο «Υποστηρικτικό κτίριο», την Τετάρτη, 11 Σεπτεμβρίου 2013, ώρα 12 μ.
1/8/2013
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΒΙΑΣΤΙΚΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ/ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΨΝΑ
ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ ΤΟΥ ΨΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ
ΤΟΥ ΨΥΧΙΑΤΡΕΙΟΥ
Εδώ και πάνω από 20 χρόνια, οι γιατροί και το προσωπικό του ΨΝΑ, όλων των ειδικοτήτων, άλλοτε με πρωτοβουλίες που ανέλαβαν και άλλοτε με την ενεργό συμμετοχή τους, έδωσαν ώθηση σε μεταρρυθμιστικές διαδικασίες στο ΨΝΑ και γενικότερα, οι οποίες, αν και ανολοκλήρωτες σε μεγάλο βαθμό (εξαιτίας, μεταξύ άλλων, και της έλλειψης, διαχρονικά, μιας συγκροτημένης και πραγματικά μεταρρυθμιστικής πολιτικής για την ψυχική υγεία), κατάφεραν να εγκαθιδρύσουν και να παγιώσουν ορατά αποτελέσματα, κυρίως στον τομέα της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης (34 ξενώνες και οικοτροφεία και 54 προστατευόμενα διαμερίσματα).
Το όραμα/στόχος, ωστόσο, των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών για ένα ριζικά εναλλακτικό στο παραδοσιακό ίδρυμα και στον εγκλεισμό και βασισμένο στην κοινότητα σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας δεν αποτέλεσε κινητήρια δύναμη και επιδιωκόμενο στόχο για όλους και σε όλα τα επίπεδα ευθύνης, πρωτίστως, όμως, για την εκάστοτε κρατούσα πολιτική ψυχικής υγείας των διαδοχικών κυβερνήσεων.
Σ΄ ένα πεδίο ποικίλων, ενίοτε διαμετρικά αντίθετων προσανατολισμών, εναντιωματικών στάσεων και αντιστάσεων, είναι αυτονόητο ότι η κύρια και τελική ευθύνη ήταν ανέκαθεν σ΄ αυτούς που (διαμέσου και των εκάστοτε επιτελείων τους) είναι υπεύθυνοι για την συγκρότηση της πολιτικής για την ψυχική υγεία.
Όμως ήταν αυτοί που, διαχρονικά, είχαν αναγάγει την πολιτική ψυχικής υγείας σε απλή απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων, χωρίς να λαμβάνεται μέριμνα ώστε η κάθε χρηματοδοτούμενη ενέργεια να έχει έναν (τον, υποτίθεται, επιδιωκόμενο) πραγματικά μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα και συγκεκριμένο, ορατό και υλικό αποτέλεσμα, το οποίο, εν συνεχεία, να παγιώνεται και ν΄ αποτελεί μέρος του (επίσης υποτιθέμενου) υπό συγκρότηση ολοκληρωμένου δικτύου κοινοτικών υπηρεσιών.
Και την ίδια στιγμή, ήταν αυτές οι διαδοχικές πολιτικές ηγεσίες που είχαν επιλέξει την, επίσης διαχρονική, ανεξέλεγκτη χρηματοδότηση των ΜΚΟ, σε μια πολιτική, με τις ευλογίες της ΕΕ, πριμοδότησης του ιδιωτικού τομέα, χωρίς, ωστόσο, και εδώ να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να υπάρχει συγκεκριμένο μεταρρυθμιστικό αποτέλεσμα, να συνδέεται, δηλαδή, η χρηματοδότηση με συγκεκριμένες ενέργειες και αποτελέσματα ριζικού μετασχηματισμού του θεσμού. Και ενώ στο δημόσιο η «παρενέργεια» αυτής της πολιτικής ήταν ο απλός εξωραϊσμός, στον ιδιωτικό τομέα ήταν η ασύδοτη και ανεξέλεγκτη επιχειρηματική δράση, ερήμην των αναγκών για την συγκρότηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Δεν έγιναν ποτέ τα αυτονόητα. Η τομεοποίηση. Τα ολοκληρωμένα δίκτυα των κοινοτικών υπηρεσιών (με άξονα το Κέντρο Ψυχικής Υγείας) που θα λειτουργούσαν εναλλακτικά στην ανάγκη νοσοκομειακής νοσηλείας, προλαμβάνοντάς την, μειώνοντας την ανάγκη της και καθιστώντας την κυρίως εκούσια και σπανίως ακούσια. Δεν υπήρξαν καν οι αναγκαίες, αριθμητικά, κλίνες νοσηλείας που μια χώρα σαν την Ελλάδα, με τελείως ανύπαρκτο σύστημα κοινοτικών υπηρεσιών, θα είχε ανάγκη (μια από τις κύριες αιτίες της ντροπής των ράντζων). Οι κλινικές στα γενικά νοσοκομεία λειτουργούν όπως και οι κλινικές στα ψυχιατρεία, καθώς ο νοσοκομειοκεντρικός χαρακτήρας του συστήματος ουδόλως μετακινήθηκε.
Για ποια μεταρρύθμιση, επομένως, μιλάμε; Για ποια ολοκλήρωση των προϋποθέσεων και για ποια «λήγοντα συμβόλαια» ώστε στα τέλη του 2015 να κλείσουν τα ψυχιατρεία; Εχοντας γίνει ποιές από τις προϋποθέσεις του κλεισίματος, αν με αυτό εννοούμε ένα πραγματικά μεταρρυθμισμένο σύστημα και όχι απλώς μιαν όπως-όπως μετακόμιση των κλινικών από το ψυχιατρείο στο γενικό νοσοκομείο;
Και την ίδια στιγμή που τίθεται το ζήτημα του «κλεισίματος» είναι που η λειτουργία των διαφόρων μονάδων του ΨΝΑ (αλλά και των άλλων ψυχιατρείων), των τμημάτων εισαγωγών, των στεγαστικών δομών κλπ, είναι πολύ κάτω από τα όρια ασφαλούς λειτουργίας, αγγίζοντας τα όρια της παντελούς αδυναμίας λειτουργίας. Τμήματα εισαγωγών με 27 κλίνες και 5 έως 15 ράντζα, με 14 νοσηλευτές για όλες τις βάρδιες. Στεγαστικές δομές με 6 έως 8 άτομα προσωπικό. Πώς θα μπορέσουν αυτές οι δομές να στηρίξουν και να φροντίσουν το πλήρες φάσμα των αναγκών, ιδιαίτερα των πιο πολύπλοκων και δύσκολων, ανθρώπων που πρέπει να μεταβούν σε στεγαστικές δομές, όταν το προσωπικό που αυτές έχουν, δεν φτάνει ούτε καν για την στοιχειώδη λειτουργία τους;
Πριν από την όποια συζήτηση περί «κλεισίματος» και πάντα στη λογική του πάλαι ποτέ οράματος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, προέχουν τα εξής, χωρίς τα οποία καμιά συζήτηση για κλείσιμο δεν μπορεί και δεν θα επιτραπεί να ξεκινήσει:
1ον Εξασφάλιση των κατάλληλων εξωνοσοκομειακών στεγαστικών δομών για τους ασθενείς στα τμήματα χρόνιας παραμονής του ΨΝΑ. Αξιολόγηση/εκτίμηση των ιδιαίτερων αναγκών τους σε εξατομικευμένη βάση, προσδιορισμός, στη βάση αυτής της εκτίμησης, των κενών θέσεων σε στεγαστικές δομές του ΨΝΑ, αλλά και των ΜΚΟ του Ψυχαργώς και, περαιτέρω, ίδρυση, από το ΨΝΑ, νέων στεγαστικών δομών για όσους δεν επαρκούν οι υπάρχουσες θέσεις ή έχουν ειδικές ανάγκες (πχ, περιπτώσεις αυτισμού κλπ), με μικρό, εν προκειμένω, αριθμό ενοίκων και εξειδικευμένα προγράμματα φροντίδας. Πρόσληψη μονίμου προσωπικού για την στελέχωση των όποιων νέων στεγαστικών δομών θεωρηθεί ότι είναι αναγκαίες για την μετάβαση των, ως άνω, νοσηλευόμενων στο ΨΝΑ. Διασφάλιση ότι οι ΜΚΟ δεν θα κάνουν επιλογές των ασθενών που θεωρούν ως πιο «λειτουργικούς» και ότι θα τεθούν σε πλήρη συνεργασία σε λογικές αποιδρυματοποίησης και όχι «ξεδιαλέγματος» και «επιστροφών».
2ον. Εξασφάλιση (μέσω προσλήψεων κλπ) μονίμου προσωπικού ώστε τα τμήματα εισαγωγών, για τους αριθμούς κλινών και νοσηλευομένων που αναφέρθηκαν ανωτέρω, να έχουν τουλάχιστον 20 νοσηλευτές/τριες (και 25 αν και όταν αργότερα μεταβούν σε γενικό νοσοκομείο). Επίσης, για τις εξωνοσοκομειακές στεγαστικές δομές (ξενώνες ή οικοτροφεία), να διασφαλιστούν 10-12 άτομα νοσηλευτικού προσωπικού για την ουσιαστική στήριξη των φιλοξενουμένων στις διαδικασίες της ΨΚΑ, ανάλογα με τον αριθμό και/ή την πολυπλοκότητα των αναγκών των φιλοξενουμένων, σε συνδυασμό και με τον εκάστοτε αριθμό των προστατευόμενων διαμερισμάτων που υποστηρίζονται από την στεγαστική δομή.
3ον Να ληφθεί, περαιτέρω, σοβαρά υπόψιν ότι, σε περίπτωση μεταφοράς των
υπαρχόντων τμημάτων του ΨΝΑ σε γενικά νοσοκομεία, με τον (ανεπαρκή) αριθμό των ειδικευμένων ψυχιάτρων που έχουν αυτή τη στιγμή (από 3 έως 5), θα είναι αδύνατη (πέραν της μη επαρκούς θεραπευτικά καθημερινής λειτουργίας) όχι απλώς η ασφαλής, αλλά ούτε καν η δυνατότητα της καθημερινής εφημερίας. Αρα, υπάρχει ανάγκη για άμεσες προσλήψεις γιατρών στο ΨΝΑ.
4ον Αμεση εφαρμογή της τομεοποίησης, με τομείς (ΤΟΨΥ) των 100.000 κατοίκων. Η εφαρμογή της τομεοποίησης, το να εξοικειωθεί η ολότητα των λειτουργών και των υπηρεσιών σ΄ αυτό τον τρόπο λειτουργίας (την ανάληψη, δηλαδή, της ευθύνης για τις ανάγκες ψυχικής υγείας του πληθυσμού μιας ορισμένης περιοχής) είναι από μόνη της μια απαιτητική διαδικασία που θέλει το δικό της χρόνο, ώστε να παγιωθεί και να παρουσιάσει τα συνδεδεμένα με αυτήν αποτελέσματα. Το ότι δεν έγινε μέχρι τώρα δεν σημαίνει ότι μπορεί να παραβλεφθεί η μη εφαρμογή της και ενώ εθεωρείτο εκ των ουκ άνευ για την μεταρρύθμιση και το κλείσιμο των ψυχιατρείων, τώρα, υπό την πίεση των διαφόρων μνημονίων, να θεωρείται, ελαφρά τη καρδία, ότι μπορεί να υπάρξει ολοκλήρωση και επίτευξη των στόχων της μεταρρύθμισης χωρίς αυτήν. Μια τέτοια προσέγγιση προδίδει τουλάχιστον έλλειψη σοβαρότητας.
5ον Αμεση έναρξη οικοδόμησης κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, με στόχο την δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου υπηρεσιών σε κάθε ΤΟΨΥ. Κεντρική μονάδα του δικτύου πρέπει να είναι το Κέντρο Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ). Επομένως, άμεση δημιουργία και έναρξη λειτουργίας ενός ΚΨΥ ανά ΤΟΨΥ, διασυνδεδεμένου με την μονάδα νοσηλείας και τις άλλες σχετικές υπηρεσίες του τομέα και κατάλληλα στελεχωμένου. Η στελέχωση για τα νέα ΚΨΥ θα μπορούσε και να προέλθει από το ψυχιατρείο αν επαρκούσε το προσωπικό, αλλά δεν επαρκεί, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, αυτό δεν φτάνει ούτε για την ενεστώσα λειτουργία του ψυχιατρείου. Είναι βέβαιο ότι, στην περίοδο της μετάβασης (στην διαδικασία, δηλαδή, του μετασχηματισμού του ιδρύματος, που η επίσημη πολιτική το ανάγει σε απλό «κλείσιμο»), προκειμένου και τα απολύτως αναγκαία ΚΨΥ να γίνουν και τα υπάρχοντα τμήματα και οι στεγαστικές δομές να λειτουργούν σωστά και με ασφάλεια, θα χρειαστεί πολύ περισσότερο προσωπικό, μόνιμο και όλων των ειδικοτήτων (ψυχίατροι, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εργοθεραπευτές κλπ).
Είναι αυτονόητο ότι όλο το υπάρχων προσωπικό του ΨΝΑ, όχι μόνο το ιατρικό και το νοσηλευτικό, αλλά και το διοικητικό και τεχνικό, είναι απολύτως απαραίτητο, («δεν περισσεύει κανείς») και μπορεί να συμμετάσχει και κατάλληλα να αξιοποιηθεί στην όλη διαδικασία του μετασχηματισμού.
Θα πρέπει, εν προκειμένω, να τονίσουμε τη σημασία του να παραμείνουν τα ΚΨΥ δημόσια και να μην παραδοθούν και αυτά σε ιδιώτες, είτε του κερδοσκοπικού, είτε του «μη κερδοσκοπικού» τομέα (ΜΚΟ).
6ον Όταν τα ανωτέρω δημιουργηθούν και επαρκώς λειτουργήσουν, τότε (και μόνο τότε) θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς μια βαθμιαία διαδικασία μετακίνησης των διαφόρων νοσηλευτικών μονάδων (τμήματα εισαγωγών) από το άσυλο προς κατάλληλους χώρους των νοσοκομείων, με κατάλληλη και επαρκή (ως άνω) στελέχωση, με διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων και χωρίς καμιά, καθ΄ οδόν, μείωση κλινών.
7ον. Είναι εξαιρετικά σημαντική, παράλληλα με τα ανωτέρω, η ουσιαστική υποστήριξη των ευκαιριών επαγγελματικής αποκατάστασης των επανεντασσόμενων και γενικά των ανθρώπων με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, μέσω της ενίσχυσης και του πολλαπλασιασμού των ΚΟΙΣΠΕ και άλλων συνεταιριστικών δραστηριοτήτων, έτσι ώστε η ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και η κοινωνική ένταξη να μη διαιωνίζονται ως απλώς κενός λόγος και ευχολόγιο.
8ον Σε όλη αυτή την διαδικασία, αν πρόκειται πραγματικά για μια διαδικασία μετασχηματισμού του ψυχιατρικού θεσμού, το πιο εχθρικό προς αυτήν πράγμα θα ήταν οι ως τετελεσμένα γεγονότα αποφάσεις από τα πάνω, ερήμην των άμεσα ενδιαφερομένων. Αντίθετα, βασικό κριτήριο μιας ουσιαστικής αλλαγής (αν υποθέσουμε ότι μιλάμε με όρους μεταρρύθμισης και όχι ευκαιρίας για απορρύθμιση του συστήματος) είναι η ενεργός συμμετοχή των άμεσα ενδιαφερομένων στην όποια διαδικασία λήψης αποφάσεων, για οτιδήποτε αφορά τη φύση, την κουλτούρα, τις πρακτικές και τους διαδοχικούς βηματισμούς στην πορεία του μετασχηματισμού.
9ον. Τέλος, αν θεωρήσουμε ότι η συγκρότηση και η συνέχεια των θεραπευτικών ομάδων είναι εκ των ουκ άνευ σε μια διαδικασία που θέλει να λέγεται εν τη ουσία μεταρρυθμιστική, τότε θα πρέπει, σε κάθε βήμα, να εξασφαλιστεί η διατήρηση, στην όποια μετακίνηση, των θεραπευτικών ομάδων. Επομένως, διαδικασίες «διαθεσιμότητας», «κινητικότητας» κλπ, πέρα από τον όποιο άλλο αρνητικό χαρακτήρα τους, είναι άκρως επιζήμιες και διαλυτικές σε μια διαδικασία που θέλει να λέγεται ότι είναι «διαδικασία μετασχηματισμού του ψυχιατρικού θεσμού».
Εν κατακλείδι, το ψυχιατρικό άσυλο (ψυχιατρείο, νοσοκομείο ή όπως αλλιώς ονομαστεί) δεν είναι ένα απλό κτίριο που το αδειάζουμε, το κλειδώνουμε και φύγαμε. Εν μέσω των κυρίαρχων χαρακτηριστικών του ολοπαγούς ιδρύματος τα οποία το συνιστούν και το προσδιορίζουν (κατασταλτικές πρακτικές, απο-υποκειμενοποίηση κοκ), εμπεριέχεται και το στοιχείο της προστασίας, ως στοιχείο της αντίφασης την οποία ενσαρκώνει το άσυλο – ως προστασία, ωστόσο, καταπιεστική και εν τέλει ακυρωμένη. Αυτή η παράμετρος είναι πρωταρχικής σημασίας και δεν πρέπει ουδόλως να αγνοηθεί αλλά, αντίθετα, πρέπει να «διατηρηθεί μετασχηματιζόμενη» προς μιαν άλλου τύπου προστασία, συνδυασμένη με την ελευθερία του υποκειμένου, μια ελευθερία που δεν θα ισοδυναμεί με την εγκατάλειψη, αλλά θα υποστηρίζεται από ένα τομεοποιημένο και ολοκληρωμένο δίκτυο υπηρεσιών μέσα στην κοινότητα.
Συζήτηση για το «κλείσιμο του ψυχιατρείου» θα προκύψει αν και όταν ληφθούν σοβαρά υπόψιν, τεθούν σε εφαρμογή και λειτουργήσουν τα ανωτέρω. Αλλωστε, η επίτευξη και εφαρμογή τους είναι η δική μας άμεση και με κάθε αγωνιστικό τρόπο επιδίωξη.
2/9/2013
ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ ΤΟΥ ΨΝΑ
Η ΠΕΝΤΑΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΝΑΠ ΨΝΑ
ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΜΕΓΑΛΟΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
ΠΑΠΥΡΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΠΙΡΝΕΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΦΛΟΥΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ