Οι άστεγοι έχουν διπλάσιες έως πενταπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα

Με μια σειρά άρθρων η ιατρική επιθεώρηση «The Lancet» αναδεικνύει την οδυνηρή εμπειρία που βιώνουν εκατομμύρια άστεγοι στην ανεπτυγμένη Δύση, οι οποίοι γηράσκουν και πεθαίνουν πρόωρα σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, και κάνει έκκληση στις Αρχές να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με μεγαλύτερη σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα.

Μέσα σε έναν χρόνο έως 4 εκατομμύρια Ευρωπαίοι και 3,5 εκατομμύρια Αμερικανοί -με τους αριθμούς να αυξάνονται κάθε χρόνο- βιώνουν την εμπειρία να είναι κανείς άστεγος. Και μια οποιαδήποτε νύχτα του έτους περίπου ένα εκατομμύριο σε Ευρώπη και ΗΠΑ κοιμούνται στον δρόμο.

Το ζήτημα, που δεν αναδεικνύεται όσο θα έπρεπε, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι οι υγειονομικές ανάγκες των ανθρώπων που στερούνται της στέγης, μιας από τις βασικές ανάγκες για την επιβίωσή τους.

Στις ΗΠΑ, η μέση ηλικία των αστέγων είναι 50 ετών

Οι άστεγοι έχουν διπλάσιες έως πενταπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα, κυρίως από αυτοκτονία ή ακούσιους τραυματισμούς, με τους νέους και τις γυναίκες να αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.

Ιδιαίτερα διαδεδομένες ασθένειες στους πληθυσμούς τους είναι το AIDS, η φυματίωση (έως 20 φορές περισσότερο) και η ηπατίτιδα C, ενώ παθήσεις όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και οι καρδιοπάθειες αντιμετωπίζονται λιγότερο αποτελεσματικά μεταξύ των αστέγων για δύο λόγους: τη χαμηλή πρόσβασή τους σε υγειονομικές υπηρεσίες και την αυξημένη κατανάλωση ναρκωτικών και τσιγάρου (επί παραδείγματι, στις ΗΠΑ το ποσοστό καπνιστών μεταξύ των αστέγων είναι τετραπλάσιο από αυτό στον γενικό πληθυσμό).

«Οι άστεγοι είναι οι πιο άρρωστοι στην κοινωνία μας», ανέφερε η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, καθηγήτρια ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Σίνα Φεϊζέλ, τονίζοντας ότι «οι άστεγοι γηράσκουν δεκαετίες πριν από τον υπόλοιπο πληθυσμό, εξαιτίας της κακής υγείας τους».

Παρόλο που η πρόσβασή τους σε υγειονομικές υπηρεσίες και, ειδικότερα, σε φαρμακευτικές θεραπείες είναι χαμηλή, οι άστεγοι επισκέπτονται συχνότερα τα επείγοντα περιστατικά σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, ενώ εμφανίζουν επτά φορές συχνότερα ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και η ψύχωση.

Προτάσεις
Οι επιστήμονες που συνέταξαν την έκθεση για την υγεία των αστέγων στο «Lancet» κάνουν στις Αρχές των δυτικών χωρών μια σειρά από προτάσεις για τον περιορισμό της θνησιμότητας και των ασθενειών μεταξύ των αστέγων που περιλαμβάνουν προγράμματα για τις ομάδες μεγαλύτερου κινδύνου, όπως είναι τα άτομα που παίρνουν εξιτήριο από σωφρονιστικά ιδρύματα, ψυχιατρεία, αλλά και υγειονομικών προγραμμάτων που θα απευθύνονται ειδικά σε αστέγους. Κρίσιμης σημασίας είναι η καθιέρωση μιας «μεταβατικής περιόδου» για τα άτομα αυτά, καθώς και η έγκαιρη διάγνωση περιστατικών λοιμωδών νόσων, ψυχιατρικών παθήσεων και νόσων της γεροντικής ηλικίας, όπως Αλτσχάιμερ.

Οι επιστήμονες προτείνουν μεταξύ άλλων την απαγόρευση του καπνίσματος στα άσυλα αστέγων και θεωρούν ότι η νοσηλεία ατόμων εξαρτημένων από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ ή με ψυχικές νόσους σε ειδικές μονάδες θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης του προβλήματος. Φυσικά όλα τα παραπάνω θα πρέπει να συνδυαστούν με την αντιμετώπιση των δομικών αιτίων του φαινομένου των αστέγων.

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ

Αυξάνονται οι οικογένειες που μένουν στον δρόμο

Ο αριθμός των αστέγων αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο στη Δύση, όμως το ?προφίλ? των ανθρώπων που μένουν χωρίς στέγη είναι διαφορετικό ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Στην Ευρώπη ο πληθυσμός των αστέγων (έως 4 εκατομμύρια τον χρόνο) έχει αυξηθεί μέσα στην τελευταία πενταετία και ολοένα και περισσότερο περιλαμβάνει μετανάστες, νέους, γυναίκες και οικογένειες. Επιπλέον ο πληθυσμός τους γηράσκει λόγω μεταβολών στην αγορά στέγης, σε θανάτους και διαζύγια ή σε προβλήματα υγείας. Οσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (έως 3,5 εκατομμύρια άστεγοι τον χρόνο), η μέση ηλικία των αστέγων είναι 50 ετών.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες που μελέτησαν τα προβλήματα υγείας των αστέγων της Δύσης και έγραψαν τα συμπεράσματά τους στην επιθεώρηση «The Lancet», τα αίτια του φαινομένου είναι ένας περίπλοκος συνδυασμός ατομικών και δομικών παραγόντων. Ατομικοί παράγοντες είναι η φτώχεια, τα οικογενειακά προβλήματα, η ψυχική υγεία, η ανεργία και προβλήματα που σχετίζονται με κατανάλωση εξαρτησιογόνων ουσιών. Ως την πιο σημαντική δομική αιτία του φαινομένου οι επιστήμονες θεωρούν τη διαθεσιμότητα στέγης χαμηλού κόστους. Το να είναι κανείς άστεγος μπορεί να είναι μόνιμη αλλά και μια προσωρινή κατάσταση που να οφείλεται σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.

ΕΡΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΑ

πηγή:http://www.ethnos.gr/

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΦΩΝΕΣ
50 ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΑΡΡΩΣΗΣ

Παρουσίαση
Μια νέα προσέγγιση της εμπειρίας των φωνών που μας έδωσε πολύτιμη γνώση τόσο για την ίδια την εμπειρία όσο και για τους τρόπους με τους οποίους οι άμεσα ενδιαφερόμενοι μπορούν να ξεπεράσουν τα εμπόδια που τους προκαλούν οι φωνές που ακούνε.
Οι 50 ιστορίες ανάρρωσης αποτελούν ένα σημαντικό τεκμήριο για τη νέα αυτήν προσέγγιση. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Πρόλογος: Η ανάρρωση είναι ο μετασχηματισμός των κλινικών και ερευνητικών μας ευθυνών
Prof Dr Michaela Amering
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση
Εισαγωγή
Marius Romme και Mervyn Morris
Σημαντικά βήματα για την ανάρρωση
Marius Romme
Οι επιβλαβείς διαστάσεις της αντίληψης των φωνών ως ασθένειας
Marius Romme
Τι προκαλεί τις φωνές;
Marius Romme
Η αποδοχή των φωνών και η ανεύρεση διεξόδου
Sandra Escher
Μεταφορές και συναισθήματα
Marius Romme
Ομάδες “Ακούγοντας φωνές”
Marius Romme
Ψυχοθεραπεία σε ανθρώπους που ακούνε φωνές
Marius Romme
Τα φάρμακα
Marius Romme
Εισαγωγή στις 50 ιστορίες
Mervyn Morris
Οι πενήντα ιστορίες
Ami Rohnitz
Andreas Gehrke
Antje Muller
Audrei Reid
Caroline
Daan Marsman
Debra Lampshire
Denise Bosman
Don Dugger
Eleanor Longden
Elisabeth Svanholmer
Fernand Chappin
Flore Brummans
Frank Dahmen
Frans de Graaf
Gavin Young
Gina Rohmit
Hannelore Klafki
Helen
Κυρία Hutten
Jacqui Dillon
Jan Halloway
Jeanette Brink
Jeanette Woolthuis
Jo
John Exell
John Robinson
Johnny Sparvang
Jolanda van Hoeij
Karina Carlyn
Marion Aslan
Mieke Simons
Mien Sonnemans
Odi Oquosa
Olga Runciman
Patsy Hage
Peggy Davis
Peter Bullimore
Peter Reynolds
Riny Selder
Robert Huisman
Ron Coleman
Ronny Nilson
Rufus May
Ruth Forest
Sasja Slotenmakers
Sjon Gijsen
Stewart Hendry
Sue Clarkson
Παράρτημα: Η πρόσκληση συμμετοχής στη μελέτη
Ευχαριστίες
Η διαδρομή του δικτύου στην Ελλάδα – Πληροφορίες για το Ελληνικό Τμήμα του HVN
Βιβλιογραφία
Συντελεστές
Λεπτομέρειες
ISBN13 978960488662
Εκδότης ΝΗΣΙΔΕΣ

Χρονολογία Έκδοσης Οκτώβριος 2014
Αριθμός σελίδων 368
Διαστάσεις 24×17
Μετάφραση ΒΑΣΑΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ, ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ
Επιμέλεια ΤΟΜΑΝΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
Κωδικός Πολιτείας 3000-0212

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Όταν πριν τέσσερα περίπου χρόνια έγινε στην Ελλάδα η πρώτη συνάντηση με τα μέλη του βρετανικού δικτύου Hearing Voices, Peter Bullimore (η ιστορία του οποίου περιλαμβάνεται στο βιβλίο), Kate Crawford και Linda Whitening, δεν περιμέναμε την απήχηση που θα είχε ο λόγος τους. Σταδιακά διαπιστώσαμε πως το μήνυμα που έφεραν είχε μια βαρύτητα πολύ μεγαλύτερη από αυτό που θα συνόψιζε κάποιος ως μια εναλλακτική πρόταση για τη διαχείριση και θεραπεία της ψυχωτικής εμπειρίας. Κι αυτό, γιατί οι ιδέες του κινήματος των ανθρώπων που ακούνε φωνές στηρίζονται σε μια ματιά πιο ενεργητική και άρα και πιο αισιόδοξη από αυτήν της παραδοσιακής ψυχιατρικής που βλέπει τις εμπειρίες των φωνών ως ακουστικές ψευδαισθήσεις, δηλαδή ως κάτι ψευδές και άρα ανούσιο να ασχοληθεί κανείς μ’ αυτό. Επιπλέον, έδωσαν μια ώθηση στο να μετατοπιστεί, έστω και λίγο προς το παρόν, η επικοινωνία από τον (μονό)λογο των ειδικών στον λόγο των άμεσα ενδιαφερομένων, αυτών που στο βιβλίο αναφέρονται ως ειδικοί από εμπειρία (expert by experience).
Στη ζωή δεν υπάρχουν σκουπίδια. Οι φωνές, όπως εξ άλλου κάθε ανθρώπινη εμπειρία, δεν μπορεί να προσεγγίζονται ως ένα άχρηστο, κενό σύμπτωμα, χωρίς νόημα και ιστορία. Έχουν περιεχόμενο, ποιότητα και χαρακτηριστικά, εμφανίζονται και εξαφανίζονται, δυναμώνουν ή σιωπούν, τους αποδίδονται ιδιότητες και ταυτότητες. Μέσα από τη διερεύνησή τους ανοίγει ο δρόμος για τη συσχέτισή τους με γεγονότα της ζωής του ανθρώπου που τις ακούει. Ο πλούτος και η πολυπλοκότητα των διαφοροποιήσεων που μπορεί να συναντήσει κανείς στην εμπειρία των φωνών αλλά και στις άλλες ασυνήθιστες εμπειρίες, όπως για παράδειγμα στα οράματα και στις ονειροειδείς καταστάσεις, είναι ανεξάντλητη, αν και σε πολλά σημεία συναντά κανείς ομοιότητες, συνηχήσεις και συναρθρώσεις.
Αλλά όπως ήδη αναφέρθηκε, η φιλοσοφία του δικτύου πάει και ένα βήμα παραπέρα. Στο κοινωνικό πεδίο αποτελεί κοινό τόπο η ανάγκη μοιράσματος, ανταλλαγής και ανοίγματος των εμπειριών αυτών. Είναι χαρακτηριστικό πως τόσο στο ξεκίνημα του Διεθνούς δικτύου των ανθρώπων που ακούνε φωνές στα τέλη της δεκαετίας του 1980 όσο και στα πρώτα βήματα του δικτύου στην Ελλάδα, εκείνο που αναδύθηκε και συνεχίζει να αναδύεται σε πρώτο επίπεδο είναι η ανάγκη για συνάντηση και άνοιγμα της εμπειρίας σ’ ένα πλαίσιο ασφάλειας και αποδοχής. Μιας εμπειρίας που ο κυρίαρχος ψυχιατρικός λόγος επιμένει να κατατάσσει ως ψευδή αίσθηση, αμφισβητώντας έτσι την ύπαρξή της και άρα χαρακτηρίζοντας και το βίωμά της ως μη πραγματικό, ως παθολογικό σύμπτωμα που πρέπει να καταπολεμηθεί και να εξοβελιστεί. Θεσμοθετημένη αρχικά ως ιδιαίτερος κλάδος της κοινωνικής προστασίας απέναντι σε όλους τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν για την κοινωνία από τη ‘φρενοβλάβεια’ και κωδικοποιώντας σταδιακά την τρέλα ως ασθένεια, η ψυχιατρική, έχοντας πλέον διαχυθεί σε κάθε συνιστώσα της ανθρώπινης συμπεριφοράς και εμπειρίας, θέτει τα όρια της κανονικότητας, αξιολογεί τι είναι και τι δεν είναι νορμοθυμία, ποια σκέψη υπάρχει και ποια δεν υπάρχει, ποιες εμπειρίες είναι αληθείς και ποιες ψευδείς. Κρατώντας την εξουσία να ορίζει και να διατυπώνει κατηγορικές προτάσεις για ό,τι παρατηρεί, αδιαφορεί για το περιεχόμενο των λεγομένων, καιροφυλακτεί για την καταγραφή συμπτωμάτων, εμφανών ή λανθανόντων, για την αξιολόγηση των αποκλίσεων και τη διόρθωσή τους, και τη διαχείριση του ‘μη-κανονικού’ στερώντας έτσι την εγκυρότητα πλήθους επιθυμιών και αναγκών.
Η έκδοση του βιβλίου έρχεται σε μια εποχή ραγδαίας διάλυσης ενός ήδη ανεπαρκούς δημόσιου συστήματος ψυχικής υγείας, και το μήνυμα που κουβαλάει είναι επίκαιρο όσο ποτέ. Παρά την ανοικτή διακήρυξη για ένα βιο-ψυχο-κοινωνικό μοντέλο προσέγγισης της ψυχικής δυσφορίας, η τελευταία βαφτίζεται εύκολα ασθένεια, η εμπειρία παθολογικοποιείται και η καθημερινή πρακτική κυριαρχείται από την εξάπλωση των φαρμακευτικών θεραπειών και των μηχανιστικών και κατασταλτικών μεθόδων σε βάρος μιας πιο ισότιμης σχέσης που θα στηρίζεται σε μια ανοικτή και ενεργητική ακρόαση. Σε αντίθεση επίσης με την κυρίαρχη λογική που υπαγορεύει μια λογιστική θεώρηση των παρεχόμενων υπηρεσιών, το κίνημα των ανθρώπων που ακούνε φωνές θέτει στο επίκεντρο τις εμπειρίες και τις ανάγκες των άμεσα ενδιαφερόμενων, στην προκειμένη περίπτωση όσων έχουν βιώσει φωνές, οράματα ή άλλες ασυνήθιστες αισθητηριακές εμπειρίες. Θέτει ως σημαντικό παρονομαστή της ανάρρωσης τη σχέση με άλλους, την προσωπική δουλειά και την ανάληψη ευθύνης, τις προσωπικές επιλογές και την ανάκτηση του ελέγχου. Η ανάρρωση ως μια συνεχής διεργασία, σχετίζεται με «το να παίρνει κανείς τη ζωή στα χέρια του». Όπως λέει και o Peter Bullimore: «Αν θες να αλλάξεις, πρέπει να κάνεις κάτι… Η ανάρρωση είναι μια πολύ εξατομικευμένη υπόθεση. Πρέπει να την ορίσεις για τον εαυτό σου. Δες τι είσαι, αναζήτησε και πάλι ένα σκοπό στη ζωή σου, γιατί μόνο τότε μπορείς να ξεκινήσεις να προχωρείς». Αναρωτιέται κανείς κατά πόσο παρέχεται σε ανθρώπους που φέρουν διαγνώσεις όπως η σχιζοφρένεια μια τέτοια προοπτική αντί του συνήθους σχολίου περί ανίατης ασθένειας (όπως ο σακχαρώδης διαβήτης) που χρήζει φαρμακευτικής αγωγής πιθανότατα για μια ζωή.
Στο τέλος του βιβλίου έχει προστεθεί μια σύντομη παρουσίαση του ελληνικού δικτύου με πληροφορίες για τα σχεδόν τέσσερα χρόνια που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση ιδιαίτερη μνεία και ένα μεγάλο ευχαριστώ χρωστάμε στη Μαριάννα Κεφαλληνού που έφερε στην Ελλάδα και μας σύστησε τους Peter Bullimore, Kate Crawford, Linda Whitening και Torie Reeve και στη συνέχεια φρόντισε για το στήσιμο της πρώτης ομάδας για ανθρώπους που ακούνε φωνές στην Αθήνα αλλά και της πρώτης ομάδας ομότιμης υποστήριξης για συγγενείς και φίλους με τα χαρακτηριστικά και την κουλτούρα του δικτύου. Επίσης θέλουμε να ευχαριστήσουμε τη Μαρία Κακογιάννη για τις διορθώσεις που έκανε στο κείμενο και τις πολύτιμες μεταφραστικές συμβουλές και υποδείξεις της. Να σημειώσουμε εδώ πως η μεταφραστική προσπάθεια εστίασε στο να ξεπεραστούν δυσκολίες που απέρρεαν από τη διαδοχική μετάφραση που είχαν υποστεί ειδικά κάποιες ιστορίες, ώστε ο λόγος να είναι όσο το δυνατόν πιο άμεσος και κοντά στο ύφος του πρωτότυπου κειμένου. Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι οι Peter, Kate, Linda και Torie αποτέλεσαν και αποτελούν πηγή έμπνευσης, πίστεψαν σ’ εμάς και στην προσπάθειά μας, και η μετάφραση του Living with voices αφιερώνεται σ’ αυτούς.

Βασάκος Στέφανος
Καρατζαφέρης Λυκούργος