Η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Δωδεκανήσου ξεκίνησε την παρουσία της στο νησί της Καρπάθου τον Ιούλιο του 2008 και έκτοτε υπήρξε σταθερή συνεργασία με το Γραφείο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης Πολιτών του Επαρχείου Καρπάθου. Απο τον Ιούλιο του 2008 υπήρξε παρουσία της Κινητής Μονάδας στο νησί της κάθε 2-3 μήνες.Έκτοτε έγινε συστηματική προσπάθεια καταγραφής των ψυχοκοινωνικών αναγκών των ατόμων και σχεδιάστηκαν απο κοινού ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις για τα άτομα και τις οικογένειές τους.
Επιπλέον πάρθηκαν πρωτοβουλίες για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας για ζητήματα σχετικά με την Ψυχική Υγεία και την πρόληψη, με κορυφαία δράση την πραγματοποίηση της ημερίδας Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων.
Η ύπαρξη και η λειτουργία ανάλογων δράσεων για την Ψυχική Υγεία αποτελούν τον αντίποδα του Ψυχιατρείου και του εγκλεισμού, καθώς καθιερώνεται η σταθερή φροντίδα των ατόμων τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και σε επίπεδο αντιμετώπισης των προβλημάτων.
Παρακάτω παρατίθεται εισήγηση της ψυχολόγου Αφροδίτης Ζιάννη, που συνεργάζεται στην Κάρπαθο με την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Δωδεκανήσου, στα πλαίσια της ημερίδας «Ψυχική Υγεία παιδιών και εφήβων» που πραγματοποιήθηκε στην Κάρπαθο στις 31 Οκτώβρη 2009.
Στο Επαρχείο Καρπάθου, στο Τμήμα Υγείας και Πρόνοιας λειτούργησε για πρώτη φορά το Γραφείο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης Πολιτών στις 20/2/08. Η λειτουργία μιας τέτοιας υπηρεσίας για πρώτη φορά σε ένα νησί της άγονης γραμμής αποδείχτηκε ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η Κάρπαθος είναι ένα νησί που, παρά τη μεγάλη συνταγογράφηση ψυχοφαρμάκων, δεν είχε μέχρι τότε προηγούμενη επαφή με μία αντίστοιχη υπηρεσία.
Ξεκινώντας τη λειτουργία του Γραφείου Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης, έπρεπε αρχικά να κοινοποιηθεί η ύπαρξη της υπηρεσίας , με τρόπο όμως που δε θα ενεργοποιούνταν τα αμυντικά αντανακλαστικά της τοπικής κοινωνίας απέναντι σε κάτι πρωτόγνωρο και ''ξένο'' και ειδικά απέναντι σε ένα ζήτημα ''ταμπού'' για τις μικρές κοινωνίες, το ζήτημα της Ψυχικής Υγείας. Έτσι, τις επόμενες μέρες συντάχθηκε μια ανακοίνωση-κάλεσμα με την οποία απευθυνθήκαμε στην τοπική κοινωνία και την ενημερώσαμε για την ύπαρξη της υπηρεσίας ,τη φιλοσοφία της και τους αρχικούς της στόχους.
Στην ανακοίνωση τονιζόταν πως βασική προτεραιότητα ήταν η πρόληψη και η εξοικείωση των ανθρώπων με έναν άλλον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων τους, μέσα από τη συμβουλευτική-υποστηρικτική διαδικασία και η αποφυγή της ''ψυχιατρικοποίησης'' όλων των προβλημάτων, που έχει σαν αποτέλεσμα την αλόγιστη χρήση ψυχοφαρμάκων. Ακόμη αναφερόταν πως ένας από τους κύριους στόχους ήταν η πλατιά ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για ζητήματα σχετικά με την ψυχική νόσο και τη διαφορετικότητα, όπως και η καταπολέμηση του ''κοινωνικού στίγματος'' που συνοδεύει πολλές φορές τα ζητήματα αυτά.
Η ανακοίνωση στάλθηκε τις επόμενες μέρες σε όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και τους τοπικούς συλλόγους.
Η ανταπόκριση της τοπικής κοινωνίας, αν και δειλή στην αρχή, υπήρξε σχετικά άμεση.
Όσον αφορά τη διαδικασία δόμησης του ρόλου του Ψυχολόγου στη συνείδηση της τοπικής κοινωνίας και παράλληλα την προσπάθεια από-δόμησης των στερεοτύπων σχετικά με τα άτομα τα οποία απευθύνονται σε έναν ψυχολόγο, συναντήσαμε αρχικά κάποιες δυσκολίες, καθώς επικρατούσε διάχυτη η αντίληψη πως στον ψυχολόγο απευθύνονται κυρίως άτομα που έχουν χάσει την επαφή τους με την πραγματικότητα. Επίσης, λόγω της παραπάνω αντίληψης, επικρατούσε και ένας συνακόλουθος φόβος πως, επισκεπτόμενος κάποιος μια υπηρεσία ψυχολογικής υποστήριξης, θα χαρακτηριζόταν αυτόματα ''τρελός'' και θα στιγματιζόταν στην τοπική κοινωνία.
Για τους παραπάνω λόγους θεωρήσαμε σημαντικό να πραγματοποιηθούν κάποιες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας και να τονιστεί η συμβολή της συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης στην πρόληψη των σοβαρών ψυχολογικών αλλά και ψυχιατρικών προβλημάτων.
Έτσι, δημοσιεύσαμε αντίστοιχα άρθρα στον τοπικό τύπο και συμμετείχαμε σε ομιλίες σε κάποια σχολεία , γεγονός που συνετέλεσε στο σπάσιμο των στερεοτύπων σχετικά με το ρόλο του Ψυχολόγου και βοήθησε τους εφήβους να έρθουν σ' επαφή με την υπηρεσία. Επίσης πραγματοποιήθηκαν αντίστοιχες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας -''Αγωγή Υγείας της Κοινότητας'' σε ζητήματα σχετικά με την Ψυχική Υγεία, με στόχο την επισήμανση της ύπαρξης του ''συνεχούς υγείας-ασθένειας'', καθώς υγεία και αρρώστια δένονται διαλεκτικά μεταξύ τους , αποτελούν δυο πόλους ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο και βρίσκονται σε σχέση ανταγωνισμού αλλά και ενότητας μεταξύ τους. Ανά πάσα στιγμή ο καθένας από εμάς μπορεί να βρεθεί είτε στον ένα πόλο, είτε στον άλλον, καθώς είναι φορέας ταυτόχρονα και υγείας και ασθένειας μέχρι τη στιγμή του θανάτου του. Η απολυτοποίηση των αντιθέτων πόλων εμποδίζει τον ασθενή να δει την αρρώστια του σαν μια εμπειρία που δεν κατακερματίζει το συνεχές της ζωής του και πολλές φορές καταλήγει να βιώνει ακόμη και ενοχές για την κατάστασή του.
Η ασθένεια και η διαφορετικότητα όμως κουβαλούν διαφορετικό νόημα για τον καθένα που τις βιώνει και αποτελούν μια προσωπική εμπειρία που μπορεί να οδηγήσει τον καθένα σε εντελώς διαφορετικούς δρόμους, ακόμη και σε μεγαλύτερη αυτογνωσία και θέληση για ζωή. Η τοποθέτηση με απολυτότητα κάποιου στην κατηγορία ''ασθενής'' μόνο και μόνο επειδή σε κάποιο στάδιο της ζωής του νόσησε ή εκδήλωσε κάποια απόκλιση ακυρώνει κυριολεκτικά τη συνολική υπόσταση του ατόμου και υποβαθμίζει άλλες εξίσου σημαντικές πλευρές της προσωπικότητάς του. Οι παραπάνω δράσεις είχαν λοιπόν σαν στόχο την εξοικείωση της τοπικής κοινωνίας με τα ζητήματα της ψυχικής νόσου, της διαφορετικότητας και του κοινωνικού στίγματος που τις συνοδεύει, όπως και την αλλαγή στάσεων απέναντι στα ζητήματα αυτά.
Η συχνότητα επίσκεψης των ατόμων στην υπηρεσία τον πρώτο μήνα, όπως προαναφέρθηκε, υπήρξε αρχικά δειλή και συγκρατημένη, με μέσο όρο επισκέψεων 1 επίσκεψη την εβδομάδα. Τον δεύτερο μήνα, η συχνότητα επισκέψεων αυξήθηκε σε 1 επίσκεψη στις 2 ημέρες, τον τρίτο μήνα σε 1 επίσκεψη κάθε μέρα και τους επόμενους μήνες οι επισκέψεις της κάθε μέρας ήταν από 2-3. Στο διάστημα αυτό έγινε συστηματική προσπάθεια διατήρησης της ''θεραπευτικής συνέχειας'', ούτως ώστε τα άτομα να είναι σε σταθερή επαφή με την υπηρεσία σε εβδομαδιαία βάση. Η ''σχέση εμπιστοσύνης'' κατακτήθηκε σχετικά γρήγορα με τα περισσότερα άτομα και η αρχή της ''θεραπευτικής συνέχειας'' τηρήθηκε από σχεδόν όλα τα άτομα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Αξίζει ν' αναφερθεί πως από ένα σημείο και έπειτα σημαντικός παράγοντας στη διεύρυνση της ενημέρωσης σχετικά με την ύπαρξη της υπηρεσίας υπήρξαν τα άτομα που την είχαν ήδη επισκεφτεί, ενημερώνοντας κυρίως συγγενείς και άτομα του κοντινού τους περιβάλλοντος, βοηθώντας τους με βάση τη δική τους εμπειρία να ξεπεράσουν τυχόν προκαταλήψεις και ενδοιασμούς και να φτάσουν στην πόρτα του Γραφείου Ψυχολογικής Υποστήριξης.
Τα άτομα που απευθύνθηκαν στην υπηρεσία ήταν κυρίως γυναίκες και έφηβοι και σε μικρότερο ποσοστό άνδρες. Επίσης συχνή παρουσία είχαν τα περιστατικά που αναλήφθηκαν σε συνεργασία με την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας. Το τελευταίο εξάμηνο ένας μεγάλος αριθμός γονέων έφτασε στην υπηρεσία για συμβουλευτική πάνω στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και την θέσπιση ορίων, όπως και για τη διαχείριση ενδοοικογενειακών συγκρούσεων.
Όσον αφορά τη διασύνδεση των υπηρεσιών και τη διαμόρφωση ενός ''κοινωνικού δικτύου'', έγινε εξαρχής προσπάθεια να καθιερωθεί σταθερή συνεργασία με τα σχολεία, το Κέντρο Υγείας , το Αστυνομικό Τμήμα Καρπάθου, το Σχολείο Ειδικής Αγωγής, το Σύλλογο Ατόμων με Αναπηρία Επαρχίας Καρπάθου, όπως και με την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Δωδεκανήσου. Παρατηρήθηκαν πολύ καλά δείγματα συνεργασίας αλλά και συντονισμού των υπηρεσιών ως προς την ολόπλευρη υποστήριξη των ατόμων.
Η συνεργασία με την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Δωδεκανήσου υπήρξε καθοριστικής σημασίας τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και σε επίπεδο αντιμετώπισης των προβλημάτων, καθώς μέσω της σταθερής επίσκεψής της στο νησί κάθε 2-3 μήνες από τον Ιούλιο του 2008, έγινε συστηματική προσπάθεια χαρτογράφησης των ψυχιατρικών περιστατικών καθώς και των θεραπευτικών αναγκών τους. Το Γραφείο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης του Επαρχείου Καρπάθου, όπως και η Κοινωνική Υπηρεσία του Κέντρου Υγείας υπήρξαν σταθερά συνδετικοί κρίκοι των ατόμων με την Κινητή Μονάδα. Υπήρξε σταθερή συνεργασία για θέματα που αφορούν την πρόληψη και την παρακολούθηση των ατόμων και αναλήφθηκαν από κοινού πρωτοβουλίες για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση της κοινότητας για ζητήματα σχετικά με την Ψυχική Υγεία, με κορυφαία δράση την πραγματοποίηση της σημερινής ημερίδας.
Η σημαντικότερη διάσταση της συνεργασίας μας με την Κινητή Μονάδα υπήρξε, το γεγονός ότι η πόρτα του Γραφείου Ψυχολογικής Υποστήριξης ήταν πάντα ανοιχτή για τα περιστατικά που είχαμε αναλάβει από κοινού, έτσι υπήρχε άμεση ενημέρωση για τις υποτροπές των περιστατικών και μέσω της συνεργασίας με την Κινητή Μονάδα ρυθμιζόταν άμεσα η φαρμακευτική τους- αγωγή και σχεδιαζόταν από κοινού η κατάλληλη θεραπευτική αλλά και ψυχοκοινωνική παρέμβαση, με αποτέλεσμα οι υποτροπές να μην είναι έντονα αποδιοργανωτικές για τα άτομα και τις οικογένειές τους. Αξίζει δε ν' αναφερθεί πως σύμφωνα με τα στοιχεία του Αστυνομικού Τμήματος Καρπάθου οι μεταγωγές ψυχικά ασθενών προς εξέταση κατόπιν εισαγγελικής εντολής μειώθηκαν προοδευτικά το τελευταίο διάστημα. Πιο συγκεκριμένα, το 2006 πραγματοποιήθηκαν 4 μεταγωγές, το 2007 και το 2008 πραγματοποιήθηκαν 2 και το 2009 μόνο 1 μεταγωγή.
Επιχειρώντας έναν μικρό απολογισμό, μέσα σε ενάμιση χρόνο πραγματοποιήθηκαν 395 συνεδρίες σε εφήβους και ενήλικες. Το Γραφείο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης υπήρξε μια ζωντανή υπηρεσία που στήθηκε κυριολεκτικά από το μηδέν, ανοιχτή ανά πάσα στιγμή στην τοπική κοινωνία, αποτελώντας σταδιακά κομμάτι της. ''Ο πάγος έσπασε'' και φάνηκε καθαρά η πρόοδος μιας κοινωνίας στο να εκφράσει όλο και πιο ανοιχτά τα προβλήματα αλλά και τις ανάγκες της. Η σημαντικότερη διάσταση αυτής της προσπάθειας ίσως είναι πως φάνηκε στην πράξη πως μία υπηρεσία ψυχολογικής υποστήριξης μπορεί να υπάρξει ακόμη και σε μία μικρή και σχετικά κλειστή κοινωνία, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην υπέρβαση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων σχετικά με το ζήτημα της ''Ψυχικής Υγείας''.
Η ανθρώπινη φύση κουβαλά ασύλληπτη πολυπλοκότητα και η γκάμα των ζητημάτων που μπορεί να την απασχολούν είναι ευρεία . Είναι σημαντικό το γεγονός ότι κατανοήθηκε σε μεγάλο βαθμό πως κάθε ένα από τα ζητήματα αυτά, είτε είναι πολύ σοβαρά για τη ζωή του άτομου που τα βιώνει, είτε όχι, μπορούν ν' αντιμετωπιστούν μέσα από τη διαδικασία της ψυχολογικής υποστήριξης, αποφεύγοντας τη ''δαιμονοποίηση'' των προβλημάτων αλλά και των τρόπων αντιμετώπισής τους .
Η ύπαρξη ανάλογων υπηρεσιών σε κάθε τόπο, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένα μέρη όπου η προσβασιμότητα σε δομές Ψυχικής Υγείας είναι περιορισμένη, αποτελεί αναγκαιότητα. Η οικοδόμηση του δικτύου κοινοτικών δομών είναι τελικά ο σημαντικότερος αντίποδας της ψυχιατρικοποίησης και του εγκλεισμού.
Από την πλευρά του κράτους η δημιουργία και η ύπαρξη τέτοιων δομών δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με αποσπασματικότητα και ''πυροσβεστική'' αντίληψη, αλλά να υποστηρίζεται από σταθερή κρατική χρηματοδότηση και όχι μέσω ληξιπρόθρεσμων προγραμμάτων. Η ''θεραπευτική συνέχεια'' αποτελεί βασική συνιστώσα της βελτίωσης και της σταθεροποίησης της κατάστασης των ατόμων και μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποδιοργανωτική για τα άτομα η διακοπή της συνέχειας αυτής λόγω της λήξης των προγραμμάτων. Ο κεντρικός σχεδιασμός στον τομέα της Ψυχικής Υγείας αποτελεί αναγκαιότητα, καθώς δίχως αυτόν είναι αδύνατο να γίνει μια συνολική εκτίμηση των ψυχοκοινωνικών αναγκών των ατόμων και να οικοδομηθεί το δίκτυο εκείνο των δομών μέσα στην Κοινότητα, το οποίο θα καλύπτει σταθερά τις πάγιες και διαρκείς ανάγκες τους.
Αν αναρωτιόσαστε από πού αντλούμε παραδείγματα για την πραγματοποίηση τέτοιων παρεμβάσεων σας απαντούμε το εξής: Ως νέοι επιστήμονες εμπνεόμαστε από το κίνημα της Κοινωνικής Ψυχιατρικής, καθώς τα ζητήματα για τα οποία πάλεψε εξακολουθούν να παραμένουν επίκαιρα και να δείχνουν το δρόμο σε επιστημονικό, κοινωνικό, πολιτικό επίπεδο.
Κλείνοντας, ας θυμηθούμε τα λόγια του Franco Basaglia, ενός από τους πρωτεργάτες του κινήματος της Κοινωνικής Ψυχιατρικής τη δεκαετία του '70 : '' Το σημαντικό, έλεγε, είναι ότι δείξαμε ότι το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό...Δέκα, δεκαπέντε, είκοσι χρόνια πιο πριν ήταν αδιανόητο ότι το ψυχιατρείο θα μπορούσε να καταστραφεί.(...)Αλλά με κάθε τρόπο αποδείξαμε ότι μπορούμε ν' αντιμετωπίσουμε τον τρελό με έναν διαφορετικό τρόπο και αυτή η μαρτυρία είναι θεμελιακή''. Έτσι λοιπόν και εμείς θα επιμένουμε να οραματιζόμαστε και να διεκδικούμε ένα οργανωμένο δίκτυο κοινοτικών δομών μέσα από ένα δωρεάν, σύγχρονο σύστημα Ψυχικής Υγείας για όλους με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας. Μέχρι το αδύνατο να γίνει δυνατό !
Κάρπαθος, 31 Οκτώβρη 2009
Ζιάννη Αφροδίτη,
Ψυχολόγος στο Τμήμα Υγείας και Πρόνοιας στο Επαρχείο Καρπάθου,
εξωτερικός συνεργάτης της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Δωδεκανήσου.
ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ
(Ο.ΣΝ.Ι.Ε.)
AΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 27 – 104 33 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.8224463 ΦΑΞ: 210.8233002 email:osnie@otenet.gr
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ (Σ.Ε.Κ.Υ.Ι.Φ.)
Πραξιτέλους 31 -105 60 ΑΘΗΝΑ fax-( 210 3231832-6984830630
e-mail:
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Αθήνα 13 Μαΐου 2009
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Απολύουν εργαζόμενη μητέρα, δύο ανήλικων παιδιών, μονογονεϊκής οικογένειας και ισχυρίζονται ότι κάνουν …κοινωνικό έργο!
Στην Αστική Μη-Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΕΨΑΜΥ», που υλοποιεί προγράμματα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης με αποκλειστικά κονδύλια του Υπουργείου Υγείας, απέλυσαν εργαζόμενη μονογονεϊκής οικογένειας και μητέρα δύο ανηλίκων παιδιών, γιατί ζήτησε να της δοθούν οι επτά μισθοί που της οφείλει ο εργοδότης.
Η εργαζόμενη μητέρα εργαζόταν, ως νοσηλεύτρια στην συγκεκριμένη εταιρία «ΕΨΑΜΥ», αρκετά χρόνια, αλλά το τελευταίο χρόνο ο εργοδότης δεν πληρώνει τους μισθούς, αλλά και τα Δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα στους εργαζόμενους του.
Σε παρέμβαση που πραγματοποιήσαμε στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας διαπιστώσαμε, ότι ο εργοδότης μόνο τους τελευταίους τρεις μήνες (Φεβρουάριος 09, Μάρτιος 09 και Απρίλιος 09) είχε χρηματοδοτηθεί με το ποσό των 479.000 ευρώ(!) και μάλιστα με προτροπή από το Υπουργείο να εξοφλήσει όλες τις μισθολογικές υποχρεώσεις τους προς τους εργαζόμενους. Αλλιώς θα έπρεπε να επιστρέψει το συγκεκριμένο ποσό.
Ο εργοδότης πλήρωσε μόνο τρεις μισθούς και προκειμένου να συνεχίσει να έχει υπό ομηρία τους εργαζόμενους του, για να τους χρησιμοποιεί κατά βούληση! Για να τους τρομοκρατήσει επιπρόσθετα, προχώρησε και σε απόλυση της πεπειραμένης εργαζόμενης νοσηλεύτριας.
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας (ΟΣΝΙΕ) μαζί με την πρόεδρο του πρωτοβάθμιου Σωματείου (ΣΕΚΥΙΦ) επισκέφτηκαν τον εκπρόσωπο του εργοδοτικού σχήματος και ζήτησαν την επαναπρόσληψη της εργαζόμενης και την άμεση καταβολή όλων των οφειλόμενων δεδουλευμένων μισθών στους λοιπούς εργαζόμενους της Εταιρίας.
Η εκμετάλλευση της φερόμενης ως «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» τους αποφέρει τόση κερδοφορία με τις πλάτες της ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας που δεν τους επιτρέπει να ακούσουν τους εργαζόμενους, τους οποίους σύντομα θα χρειαστεί να τους αντιμετωπίσουν και στα αρμόδια όργανα της πολιτείας.
ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ
Ο Πρόεδρος της Ο.Σ.Ν.Ι.Ε Η Πρόεδρος του Σ.Ε.Κ.Υ.Ι.Φ.
Β. Γκλεζάκος Ν. Κυράνα
Το Σάββατο 4 Απρίλη η λαϊκή συνέλευση κατοίκων Πετραλώνων, Κουκακίου και Θησείου αποφασίζει να οικειοποιηθεί το χώρο του πρώην ΠΙΚΠΑ, στην περιοχή των πέτρινων, στα Άνω Πετράλωνα.
Το πρώην ΠΙΚΠΑ είναι ένα πέτρινο κτίριο που χτίστηκε πριν πενήντα περίπου χρόνια μαζί με τον υπόλοιπο οικισμό των πέτρινων και κατοικήθηκε από τον πληθυσμό των προσφύγων που βρισκόταν στην περιοχή. Για πολλά χρόνια λειτούργησε ως χώρος πρωτοβάθμιας περίθαλψης για μητέρες και παιδιά, ενταγμένο στο πλαίσιο του «κράτους πρόνοιας» που άρχισε να δημιουργείται εξαιτίας των κοινωνικών πιέσεων της περιόδου της δεκαετίας του ‘50.
Με την αναδιάρθρωση του καπιταλισμού και την αναδιαμόρφωση των κοινωνικών σχέσεων, τέτοιες δομές σταμάτησαν να θεωρούνται απαραίτητες στους πολιτικούς σχεδιασμούς του κράτους, οπότε και προωθήθηκε η σταδιακή κατάργησή τους. Με νομοθετική ρύθμιση το 1999, το υπουργείο υγείας μετέφερε το προσωπικό των ΠΙΚΠΑ σε προσωποπαγείς ή οργανικές θέσεις στα δημόσια νοσοκομεία. Αντίστοιχες δομές μέριμνας μητέρων και παιδιών μεταφέρθηκαν έτσι σε κεντρικότερους σχηματισμούς όπως τα ΙΚΑ ή τα νοσοκομεία. Έκτοτε τα ΠΙΚΠΑ έκλεισαν ή υπολειτουργούν.
Μετά από σχεδόν πέντε χρόνια εγκατάλειψης, το κτίριο ανοίχτηκε με σκοπό να επιστρέψει ξανά στους κατοίκους και να λειτουργήσει ως ανοιχτός, αυτοοργανωμένος κοινωνικός χώρος. Η εικόνα του εσωτερικού του φανερώνει την απαξίωση των κρατούντων για τη δημόσια υγεία και τον άνθρωπο γενικότερα. Παρατημένα αρχεία, ληγμένα φάρμακα και εμβόλια, σφραγίδες, τεχνικός εξοπλισμός αγνοήθηκαν με το γύρισμα του λουκέτου.
Η ιεράρχηση των κοινωνικών αναγκών με γνώμονα το κέρδος είναι η τακτική που έχει ως αποτέλεσμα την ανύπαρκτη πρωτοβάθμια περίθαλψη, την υπολειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων, την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα και την εμπορευματοποίηση της υγείας. Σε αυτό το πλαίσιο το ΠΙΚΠΑ, ως χώρος πρωτοβάθμιας φροντίδας πρέπει να παραμείνει κλειστό.
Λαμβάνοντας υπόψη την ιστορία του χώρου, αλλά και της γενικότερης κατάστασης που επικρατεί στην υγεία σήμερα , στην κατάληψη του ΠΙΚΠΑ πραγματοποιείται ανοιχτή συνέλευση για την υγεία. Σε αυτή συμμετέχουν υγειονομικοί και μη που συναντήθηκαν τις μέρες της εξέγερσης του Δεκέμβρη και έκτοτε συνεχίζουν με παρεμβάσεις και συζητήσεις πάνω στην υγεία.
Στόχος της συνέλευσης είναι η δημιουργία ενός χώρου για την υγεία, που σε καμία περίπτωση δεν επιδιώκει να αντικαταστήσει το δημόσιο σύστημα περίθαλψης, ούτε να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε αυτό όπως κάνουν οι φιλανθρωπικές ή οι μη κυβερνητικές οργανώσεις. Αντίθετα, σκοπός είναι η δημιουργία μιας δομής ανταγωνιστικής προς το υπάρχον, με χαρακτηριστικά που θα διαμορφωθούν από την αλληλεπίδραση της κοινωνίας και των ατόμων που παραδοσιακά θεωρούνται ειδικοί, δηλαδή των υγειονομικών.
Η υγεία ως συνθήκη αρμονίας του ανθρώπου με το σώμα του αλλά και το περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται δεν μπορεί να αφήνεται να διαχειριστεί από ειδικούς, αλλά απαιτεί ενεργό και ισότιμη συμμετοχή όλων. Μια υγεία από εμάς για μας.
Δεδομένο θεωρούμε ότι η υγεία μπορεί να είναι πολλά πράγματα, ένα μέρος των οποίων είναι η δυτική ιατρική, ένα άλλο όμως είναι και το περιβάλλον, η εργασία, οι κοινωνικοί αποκλεισμοί ή ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς.
Προτάσεις που έχουν κατατεθεί σχετικά με το τι θα μπορούσε να γίνει στο χώρο του πρώην ΠΙΚΠΑ είναι:
Ωστόσο θεωρούμε ότι τόσο η κατάληψη του πρώην ΠΙΚΠΑ όσο και η συνέλευση για την υγεία είναι κάτι που ανήκει σε όλους μας, και χρειάζεται τη συμμετοχή μας για να δημιουργηθεί κάτι που εκφράζει και καλύπτει τις ανάγκες μας. Για να προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε μια υγεία από εμάς για εμάς.
Ανοιχτή συνέλευση για την υγεία κάθε Δευτέρα στις 7 το απόγευμα στον ανοιχτό κοινωνικό χώρο της κατάληψης πρώην ΠΙΚΠΑ, στα πέτρινα (Άνω Πετράλωνα)
Ανοιχτή συνέλευση για την υγεία κατάληψης πρώην ΠΙΚΠΑ
από τον Ημιόροφο
...ΚΑΙ ΕΝΑ ΔΕΙΓΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΑΠΟ ΜΕΡΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ
Στις 15/4, με μια μαζική και αποφασιστική κινητοποίηση του συλλόγου εργαζομένων ΨΝΑ και των γιατρών του ψυχιατρείου, έκλεισε η εφημερία. Παρά τις απειλές για εισαγγελική παρέμβαση κατά των εργαζομένων, δεν έγιναν παρά τρεις εισαγωγές που οι γιατροί κι οι εργαζόμενοι έκριναν ότι έπρεπε να γίνουν.
Από το πρωί της ίδιας μέρας, ο Υπουργός Υγείας είχε ζητήσει την παραίτηση του διοικητή του ΨΝΑ (η οποία και υπεβλήθη) γιατί «δεν κατάφερε», όπως έγραψε ο τύπος της επόμενης μέρας, «να αποτρέψει τις κινητοποιήσεις στο ΨΝΑ» ενάντια στην τρίτη εφημερία.
Στη συνέχεια ορίστηκε συνάντηση στο ΨΝΑ μεταξύ των δύο Γενικών Γραμματέων του Υπουργείου (κ.κ. Καλογερόπουλου και Τροχάνη) και του προέδρου του ΕΚΕΠΥ κ. Ευσταθίου, αφενός και των συνδικαλιστικών οργάνων των εργαζομένων, αφετέρου.
Η συνάντηση έγινε την Πέμπτη, 23/4, μέσα σε ένα έντονα φορτισμένο κλίμα, που το όξυναν οι προκλητικές δηλώσεις του κ. Καλογερόπουλου ότι θα «λειώσει τους εκπροσώπους των εργαζομένων» με δική του παρέμβαση, αν αυτοί «τολμούσαν» να καταγγείλουν την κατάσταση «στα κανάλια».
Αυτή η δήλωση, μαζί με χαρακτηρισμούς, που διαδόθηκαν άμεσα στο ψυχιατρείο, περί «αργόσχολων εργαζομένων του ΨΝΑ», κινητοποίησαν δεκάδες εργαζόμενους που κατέκλυσαν τα γραφεία της διοίκησης και απαιτούσαν λύσεις ‘εδώ και τώρα’. Μπροστά σ΄ αυτή την κατάσταση, ο κ. Καλογερόπουλος αναγκάστηκε να ζητήσει «συγγνώμη» από τους εργαζόμενους για τους χαρακτηρισμούς που μέχρι πριν λίγο είχε κάνει, λέγοντας ταυτόχρονα ότι αναστέλλεται η απόφαση για την τρίτη εφημερία.
Στη συζήτηση που είχε προηγηθεί, το ζήτημα της παραίτησης του διοικητή του ΨΝΑ θεωρούνταν δεδομένο και μάλιστα είχε ανακοινωθεί και η «ανταλλαγή διοικητών» μεταξύ ΨΝΑ και Δρομοκαιτείου – ο κ. Κοσμόπουλος στο Δρομοκαίτειο και ο κ. Κοδελάς στο ΨΝΑ.
Αυτά μέχρι την επόμενη μέρα, που πάρθηκε πίσω και αυτή η απόφαση και ο κάθε διοικητής παρέμεινε στον «πάγκο» του - «μέχρι νεωτέρας», προφανώς.
Αλλά «μέχρι νεωτέρας» έχει αναβληθεί και η επιβολή της τρίτης εφημερίας στο ΨΝΑ Η σύσταση επιτροπής, που αναγγέλθηκε, για να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ψυχιατρικής εφημερίας στο λεκανοπέδιο (στην πραγματικότητα, η εγκαθίδρυση ενός τροχονόμου για την «ισομερή κατανομή των ράντζων») πρόκειται απλώς να επαναφέρει, εντός διμήνου, την πίεση για τρίτη εφημερία, καθώς δεν υπάρχουν λύσεις, ούτε καν σκέψεις για λύσεις, αλλά μόνο για ευκαιριακά μπαλώματα, ανάλογα με τις ομάδες πίεσης στα κέντρα εξουσίας και ανάλογα με το πόσο και πού γίνεται περισσότερο ορατό το αδιέξοδο που κατασκεύασε η ψυχιατρική απο –ρύθμιση και η (μη) πολιτική ψυχικής υγείας της τελευταίας δεκαετίας.
ΠΕΝΤΑΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΕΙΝΑΠ ΨΝΑ
ΑΓΩΝΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΕΦΗΜΕΡΙΑ
Η Πενταμελής Επιτροπή ΕΙΝΑΠ του ΨΝΑ καλεί όλους τους γιατρούς και όλους τους εργαζόμενους του ΨΝΑ να αντιδράσουν αποφασιστικά και ν΄ αποτρέψουν το νέο εφημεριακό πραξικόπημα του ΕΚΕΠΥ και του Υπουργείου Υγείας, με το οποίο φορτώνεται στο ΨΝΑ τρίτη εφημερία (υποτίθεται ‘μισή’) - μια από τις εφημερίες του Δρομοκαϊτείου, αυτή της Δευτέρας, από 8μμ έως 8πμ της επόμενης ημέρας. Στην πραγματικότητα η ‘μισή’ εφημερία εύκολα, στην πράξη, γίνεται ¾ εφημερίας, ή και ολόκληρη η εφημερία, αν κατάλληλα χειραγωγηθούν οι εισαγωγές από όποιον έχει όφελος.
Η αιφνιδιαστική αυτή απόφαση του Υπουργείου, μετά από επίσκεψη, την περασμένη εβδομάδα, της Γενικής Γραμματέως Πρόνοιας και Ειδικής Γραμματέως Ψυχικής Υγείας στο Δρομοκαίτειο, δείχνει τον ερασιτεχνικό, σπασμωδικό, αντανακλαστικό και τυχάρπαστο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα αδιέξοδα που το ίδιο έχει δημιουργήσει στο σύστημα εφημερίας και στην ψυχική υγεία ειδικότερα.
Αφού μείωσαν δραστικά τις νοσοκομειακές κλίνες, χωρίς κανένα σχέδιο ή ενδιαφέρον για το τι θα τις αντικαθιστούσε (η ανάπτυξη, δηλαδή, παράλληλα προς τη συρρίκνωση ή το κλείσιμο των ψυχιατρείων, ενός ολοκληρωμένου, τομεοποιημένου και εναλλακτικού στη νοσοκομειακή νοσηλεία δικτύου κοινοτικών υπηρεσιών), τώρα περιορίζονται απλώς να αναδεύουν το τέλμα που δημιούργησαν και να μεταφέρουν ’από εδώ, εκεί’ τα ράντζα, που είναι το πιο φανερό προϊόν της μετα(απο)ρρύθμισης.
Αδυνατούν να κατανοήσουν ότι δεν είναι δυνατόν να λυθεί το αδιέξοδο που έχουν δημιουργήσει με τη μεταφορά και την αναπαραγωγή των πιο έκδηλων και εκκωφαντικών συνεπειών του ‘κάπου αλλού’. Δεν θέλουν να καταλάβουν ότι δεν μπορείς να βοηθήσεις το Δρομοκαίτειο καταστρέφοντας το Δαφνί.
Γνωρίζουν άραγε οι αδαείς του Υπουργείου ότι η λειτουργία του ΨΝΑ κρέμεται από μια κλωστή;
Γνωρίζουν ότι, εκτός από τα 600 ενδονοσοκομειακά κρεβάτια, το ΨΝΑ υποστηρίζει και πάνω από 100 εξωνοσοκομειακές στεγαστικές δομές;
Γνωρίζουν ότι τόσο τα ενδονοσοκομειακά τμήματα όσο και οι στεγαστικές δομές λειτουργούν δραματικά υποστελεχωμένες (πάνω 400 οι κενές οργανικές θέσεις μόνο των νοσηλευτών), σε σημείο που να υπάρχουν αφενός σοβαρά προβλήματα στην ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και αφετέρου καθημερινοί κίνδυνοι τόσο για τους νοσηλευόμενους και τους φιλοξενούμενος, όσο και για το ελάχιστο προσωπικό, που αδυνατεί να καλύψει τις βάρδιες με την αναγκαία αριθμητική επάρκεια;
Γνωρίζουν ότι τα τμήματα εισαγωγών λειτουργούν με 20-30 συνολικά ράντζα σε καθημερινή βάση;
Πόσα ράντζα πρέπει να φτάσουμε για ν΄ αρχίσουν να ψάχνουν ‘άλλες λύσεις’ για ένα ΨΝΑ που θα έχει καταρρεύσει πλήρως;
Είναι προφανές ότι το Υπουργείο Υγείας εξακολουθεί να θεωρεί το (οικονομικά χρεοκοπημένο) ΨΝΑ ως τη μεγάλη αποθήκη, κατάλληλη για να τσουβαλιάζονται και να στριμώχνονται όλες οι ανεπάρκειες και οι τρύπες του συστήματος της ψυχικής υγείας.
Μεγάλες ευθύνες έχει και η Διοίκηση του ΨΝΑ και άλλες διευθυντικές του ιεραρχίες που, αφού έκρυψαν από το προσωπικό του ΨΝΑ τα σχέδια του Υπουργείου, σπεύδουν τώρα, σαν πειθήνιοι υφιστάμενοι, να ‘εκτελέσουν εντολές’, διαχειριζόμενοι την κατεδάφιση, αντί ν΄ ασκούν ουσιαστική διοίκηση, του ιδρύματος που τους ανάθεσαν. Δεν ξεχνάμε άλλωστε (καθώς είναι πολύ πρόσφατη), την αυθαίρετη περικοπή της αμοιβής δεδουλευμένων εφημεριών των γιατρών (Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου). Ούτε την αυθαίρετη, πολύμηνη καθυστέρηση και περικοπή της αμοιβής των δεδουλευμένων εφημεριών των ψυχολόγων.
Δηλώνουμε ότι δεν πρόκειται να δεχτούμε την τρίτη εφημερία.
Δεν πρόκειται να δεχτούμε τη διάλυση του ΨΝΑ και την οπισθοδρόμησή του σε συνθήκες ‘προ 20ετίας’.
Καλούμε όλους τους γιατρούς του ΨΝΑ σε γενική συνέλευση την Μ. Τετάρτη, 15/4, 10 πμ στην πύλη του ψυχιατρείου.
Καλούμε σε κοινό αγώνα όλους τους εργαζόμενους του ΨΝΑ.
Αγώνας διαρκείας, με κλείσιμο όλων των εφημεριών του ΨΝΑ, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, για ολόκληρο το 24ωρο της εφημερίας, μέχρις ότου ανακληθεί η απόφαση για την τρίτη εφημερία.
Καλούμε τη Διοίκηση του ΨΝΑ να συμπαρασταθεί στην κινητοποίηση του προσωπικού του νοσοκομείου και να κρατήσει σθεναρή στάση ενάντια στην καταστροφική αυτή απόφαση του Υπουργείου Υγείας.
13 Απριλίου 2009
Η ΠΕΝΤΑΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΝΑΠ ΨΝΑ
ΗΜΕΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
30 ΜΑΗ 2009
ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ
ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΛΓΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Η κατάσταση που διαπιστώναμε τότε, ένα ψυχιατρικό σύστημα, δηλαδή, που βασίζεται στον εγκλεισμό, τον αποκλεισμό και το στιγματισμό, με πλήρη απουσία θέσεων εργασίας και εν γένει μέτρων κοινωνικής στήριξης, με αβοήθητες τις οικογένειες, με χιλιάδες κενές θέσεις λειτουργών στο δημόσιο και με απλήρωτους τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό ‘μη κερδοσκοπικό’ τομέα, όχι μόνο δεν δείχνει σημάδια βελτίωσης, αλλά έχει ραγδαία επιδεινωθεί.
Αν μέχρι τώρα η ψυχική υγεία ήταν απλώς η τελευταία στα ενδιαφέροντα των κυβερνώντων, το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης και οι συνέπειές της στις πολιτικές επιλογές και τις προτεραιότητες της εξουσίας δημιουργεί μια καινούργια κατάσταση που δεν εξανεμίζει μόνο κάθε ελπίδα για μεταρρυθμιστικές παραχωρήσεις, αλλά θέτει στην ημερήσια διάταξη τον κίνδυνο μιας σκόπιμης και οργανωμένης παλινδρόμησης σε πολιτικές που συνδυάζουν την ακραία στέρηση με τον άκρατο αυταρχισμό.
Οι λογικές του εγκλεισμού αποκτούν προτεραιότητα στα επιλογές των κυβερνώντων, αλλά και της κατεστημένης ψυχιατρικής κοινότητας.
Το κλείσιμο των μικρότερων ψυχιατρείων και η συρρίκνωση των υπόλοιπων θα έπρεπε να σημαίνει την αποδόμηση του απαρχαιωμένου χαρακτήρα της ψυχιατρικής φροντίδας, της κουλτούρας, των επαγγελματικών ρόλων, της χρήσης των πόρων και των χώρων και την οικοδόμηση μιας εναλλακτικής προσέγγισης στο πρόβλημα του ψυχικού πόνου : την εγκαθίδρυση, δηλαδή, των κοινωνικών και θεσμικών όρων για έναν ουσιαστικό διάλογο (αντί καταστολής) με τον πάσχοντα ‘άλλο’.
Τα δικαιώματα, για να γίνουν συγκεκριμένα και να πάψουν ν΄ αποτελούν αφηρημένες και υποκριτικές διακηρύξεις, θα έπρεπε ν΄ αποκτήσουν μιαν υλική υπόσταση : κατοικία, θέσεις εργασίας, ουσιαστική ενίσχυση του εισοδήματος, εκπαίδευση, κοινωνικές σχέσεις, ενίσχυση οικονομική και συναισθηματική των οικογενειών με ψυχικώς πάσχοντα μέλη.
Η ψυχική υγεία θα έπρεπε να εγκαθιδρυθεί ως ένα δημόσιο αγαθό που παρέχεται ισότιμα και δωρεάν, με όλα τα κριτήρια της ποιότητας των παροχών (και με ‘κριτήριο των κριτηρίων’ το βαθμό στον οποίο διασφαλίζουν και στηρίζουν την ελευθερία των υποκειμένων μέσα στον κοινωνικό ιστό) και όχι να ανατίθεται σε εργολάβους ιδιώτες, σε μια λογική ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησής της.
Ο σκοπός, όμως, δεν ήταν η κοινωνική επανένταξη, αλλά η αναδιάταξη του χώρου του κοινωνικού αποκλεισμού.
Και καθώς το όριο ανάμεσα στον αποκλεισμό και τον εγκλεισμό παραμένει πάντα πολύ λεπτό, στο βαθμό που τα άτομα παραμένουν στο χώρο του αποκλεισμού, το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται οι όροι για να καταλήγουν εκ νέου σε διάφορες αποθήκες και θυλάκους ποικίλων μορφών εγκλεισμού.
Ο ρόλος, σ΄ αυτό, των λειτουργών ψυχικής υγείας, με πρώτον απ΄ όλους αυτόν των ψυχιάτρων, έχει κομβική σημασία : αν, δηλαδή, θα λειτουργήσουν ως καταλύτες για την οικοδόμηση των δικαιωμάτων ή για την ακύρωσή τους μέσω της αποδοχής της κοινωνικής ανάθεσης για λογικές εγκλεισμού για τη διαχείριση και το πνίξιμο των αναγκών.
Απέναντι σ΄ αυτό το αδιέξοδο και την απορρύθμιση του συστήματος είναι ήδη έτοιμες οι ‘διορθωτικές’ προτάσεις : ειδικά οικοτροφεία για ‘δυσίατα’ περιστατικά, ειδικές μονάδες ‘μέσης ασφαλείας’ για τη νοσηλεία ‘επικίνδυνων ασθενών’, διάλυση κάθε προοπτικής ουσιαστικής και εναλλακτικής κοινοτικής φροντίδας.
Οσο πιο πολύ στενεύουν τα κοινωνικά περιθώρια για ουσιαστική ένταξη και αποδοχή των ψυχικά πασχόντων, όσο περισσότερο η κατεστημένη κοινωνική οργάνωση θέτει στο περιθώριο ως ‘πλεονάζοντες’ και ‘άχρηστους’ (και, ως εκ τούτου, ‘επικίνδυνους’) όλο και περισσότερους, τόσο περισσότερο ο κατεστημένος ψυχιατρικός θεσμός λειτουργεί (διαμορφώνοντας, αναπαράγοντας και παγιώνοντας την αντίστοιχη κουλτούρα, πέρα από τις όποιες ατομικές προθέσεις) κατ’ εντολήν μια κοινωνικής τάξης που απαιτεί την κατασταλτική διαχείριση ενός μέρους (του μεγαλύτερου) των κοινωνικών αναγκών που δεν βρίσκουν απάντηση ‘αλλιώς και αλλού’.
Το καθεστώς της ανομίας μέσα στο οποίο ασκείται η ψυχιατρική φροντίδα (εκτός από μερικές νησίδες εναλλακτικών πρακτικών σε όλη τη χώρα που δείχνουν ότι η υπέρβαση της ιδρυματικής βίας είναι δυνατή) γίνεται, πλέον, όλο και πιο ορατό : φαίνεται από τον τρόπο που γίνεται το πλήθος των ακούσιων νοσηλειών, από την πληθώρα των μηχανικών καθηλώσων, από τους θανάτους ασθενών δεμένων (και ξεχασμένων) πάνω στο κρεβάτι τους, από την αλόγιστη χρήση των ψυχοφαρμάκων, από τη διαιωνιζόμενη ‘ασάφεια’ ως προς τα δικαιώματα των νοσηλευόμεων ακουσίως (αλλά και εκουσίως) ψυχικά ασθενών, από το ‘κοινωνικό κενό’ που περιμένει την πλειονότητα όσων παίρνουν εξιτήριο, ή ξεμυτίζουν έξω από τη στεγαστική τους δομή, από την κακομεταχείριση ψυχικά ασθενών από τις διάφορες αρχές, όπως ο βαρύτατος τραυματισμός με αμετάστρεπτες εγκεφαλικές βλάβες του Χρ. Χρονόπουλου στο ΑΤ Καλλιθέας (τραυματισμός για τον οποίο η διενεργηθείσα ΕΔΕ δεν βρήκε, για μιαν ακόμη φορά, ‘κανέναν ένοχο’).
Για μιαν ακόμη φορά δηλώνουμε :
Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνεχιστεί άλλο. Δεν αφορά μόνο τους άμεσα εμπλεκόμενους. Αφορά όλη την κοινωνία.
Καλούμε και πάλι όλους, άτομα, ομάδες, συλλογικότητες και σωματεία χρηστών, οικογενειών, εργαζομένων στην ψυχική υγεία, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, προσφύγων και μεταναστών, σπουδαστών των σχολών επαγγελμάτων που εμπλέκονται στην ψυχική υγεία και καθένα που θέλει να αγωνιστεί ενάντια στον αποκλεισμό και το ρατσισμό, για ένα δημόσιο, αξιοπρεπές, ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας,
να συμμετάσχουν στην ημέρα δράσης για τη ψυχική υγεία
Σάββατο, 30 Μαϊου 2009, 9 πμ,
στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 50)
Συζήτηση για την «Ψυχιατρική καταστολή και την κοινωνική χειραφέτηση», καλλιτεχνικά δρώμενα και
διαδήλωση προς τη Βουλή
«Πανελλαδική Συσπείρωση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση», «Ομάδα Αυτοβοήθειας Αθήνας», «Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία» (ΠΟΣΟΨΥ), «Σ.Ο.Ψ.Υ.», «Σ.Ο.Ψ.Υ. Πατρών», «Σ.Ο.Ψ.Υ. Ν. Σερρών», «Σ.Ο.Ψ.Υ. Θεσσαλονίκης», «Σύλλογος Οικογενειών Ηπείρου ‘Η Εστία’», «Σύλλογος Οικογενειών Κοζάνης ‘Ο Αγιος Αντώνιος’», «ΠΑΣΟΨΥ Ν. Χανίων», «Σ.Ο.Ψ.Υ. Χαλκίδας», «Σ.Ο.Ψ.Υ. Ν. Σάμου», «Δ.Υ.Ψ.Α.», «Παγκρήτιος Σύλλογος Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία», «Σωματείο Χρηστών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας – Αυτοεκπροσώπηση», «Κίνημα Αυτοβοήθειας Χρηστών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Χανίων», «Σωματείο Εργαζομένων στις Κοινωνικές Υπηρεσίες Ιδιωτικών Φορέων», «Καλειδοσκόπιο», «Τετράδια Ψυχιατρικής», «ΚΟΙΣΠΕ ΤΟΨΥ Ν. Δωδεκανήσου» (Λέρου), «ΚΟΙΣΠΕ ΤΟΨΥ Δυτικής Θεσσαλονίκης», «Ομάδα Ποδοσφαίρου Ψυχικής Υγείας ‘Αναγέννηση’» , "Κίνημα στην Πόλη του Ζωγράφου"....
...έπονται και άλλες υπογραφές
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ.
(Στις 12 και 13 Μάρτη 2009 έγινε στο Καλτατζιρόνε, στη Σικελία, το διεθνές συνέδριο της Δημοκρατικής Ψυχιατρικής)
Στο συνέδριο συμμετείχαν πολλοί λειτουργοί ψυχικής υγείας από Ιταλία, Ισπανία, Αλβανία, Σλοβενία, Ελλάδα, Ισραήλ και Παλαιστίνη, αλλά και καλλιτέχνες, εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, συνδικαλιστές, πολιτικοί διανοούμενοι και καθηγητές της φιλοσοφίας, οι οποίοι συζήτησαν τα εθνικά και διεθνή ζητήματα που αφορούν την ψυχική υγεία, τη μετανάστευση, το ρατσισμό κλπ. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν οι παρεμβάσεις από Ισραήλ και Παλαιστίνη, γι΄ αυτό (και εν αναμονή του πλήρους κειμένου τους) παρατίθενται οι σημειώσεις, ως περίληψη των δύο ομιλιών, που κράτησε ένας εκ των συμμετεχόντων (Paolo Tranchina).
Ψυχική Υγεία στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη
Γρατσιέλα Κάρμον, παιδοψυχίατρος, Ισραήλ :
Οι πρώτοι Εβραίοι που υπέφεραν από ψυχικές διαταραχές στο Ισραήλ προέρχονταν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Νοσηλεύονταν σε ιδιωτικές κλινικές χωρίς κάποιο ιδιαίτερο θεραπευτικό στόχο. Στη δεκαετία του 70 η επίπτωση των προβλημάτων ψυχικής υγείας στο Ισραήλ ήταν 3 στους 2000. Από τη δεκαετία του 80 εφαρμόστηκαν πρακτικές αποκατάστασης, θεραπειών πιο εξειδικευμένων, σε κέντρα ημέρας, εξωτερικά ιατρεία και κοινοτικές υπηρεσίες.
Ορισμένοι νεαροί Άραβες του Ισραήλ δεν μιλούν εβραϊκά, δεν γίνονται κατανοητοί και στις υπηρεσίες βασίζονται στη μετάφραση των γονιών, πράγμα προφανώς εξαιρετικά προβληματικό. Φαίνεται ότι οι νέες γενιές των ισραηλινών είναι ιδιαίτερα βίαιες και αγχώδεις. Πολλοί στρατιώτες στα σημεία ελέγχου (check points) υποχρεώνονται σε μια κατάσταση όπου πρέπει άμεσα να διακρίνουν, για να σκοτώσουν, ανάμεσα σε μια γυναίκα έγκυο και μια που κουβαλάει βόμβα. Όταν γυρίζουν στην κανονική ζωή συνεχίζουν να είναι βίαιοι και θεωρούν τους Άραβες ως υπεύθυνους για τα προβλήματά τους.
Οι Παλαιστίνιοι είναι υπό κατοχή, σε συνθήκες περιορισμού, υποχρεωμένοι να ζητούν διαρκώς άδειες για τη μετακίνησή τους, ταπεινώνονται καθημερινά και ως εκ τούτου αναπτύσσουν μίσος και θυμό. Για 23 χρόνια, η κινητή μας μονάδα, που αποτελείται από προσωπικό ισραηλινό και παλαιστινιακό, συνάντησε πολλά σύνδρομα μετατραυματικού στρες, παιδιά καταθλιπτικά, λόγω ανεργίας των γονιών και αρνητικών συνθηκών ζωής. Όσο πιο πολλή η βία, τόσο μεγαλύτερη η κατάθλιψη στα παιδιά.
Είμαι Εβραία, ζούσα στην Αργεντινή και ήρθα στο Ισραήλ για να παλέψω για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ρασίγια Αμπού Σουάμ, Παλαιστίνια λειτουργός ψυχικής υγείας,
μέλος της αντιπροσωπείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Παλαιστίνη :
Η ποιότητα ζωής στην Παλαιστίνη έχει καταβαραθρωθεί λόγω του πολέμου, λόγω των ταπεινώσεων. Τις συνθήκες της καθημερινής ζωής δεν μπορεί ούτε καν να τις φανταστεί όποιος δεν γνωρίζει άμεσα την κατάσταση. Δεν είναι εύκολο να βρει κανείς δουλειά, η πυκνότητα του πληθυσμού στα 350 τετραγωνικά χιλιόμετρα της Γάζας είναι εξαιρετικά υψηλή. Η κατάσταση του αποκλεισμού της Γάζας, το να μην μπορείς να βγεις έξω, ευοδώνει την κατάθλιψη. Δεν υπάρχει μόνο ένα τείχος που περιβάλει την Παλαιστίνη, αλλά πολλά τείχη που απομονώνουν και περιβάλλουν ορισμένες περιοχές, ίσως, καμιά φορά, με ένα μόνο άνοιγμα.
Μεταξύ των νέων, το 92% λέει ότι δεν υπάρχει ελπίδα, ότι δεν υπάρχει μέλλον. Το 80 % ζει με διαρκή θυμό. Αυτό επηρεάζει την ψυχική κατάσταση των νέων δημιουργώντας κινδύνους για τις επόμενες γενιές. Αυτοί οι νέοι υποφέρουν πολύ, παρά την αλληλεγγύη και τους ισχυρούς οικογενειακούς και θρησκευτικούς δεσμούς. Τώρα είναι όλοι δραστήριοι, δουλεύουν για να ξαναχτίσουν τα σπίτια (μετά τους βομβαρδισμούς) και ως εκ τούτου υπάρχει μια ανταπόδοση από την κοινότητα που τους στηρίζει.
Στην Παλαιστίνη υπάρχουν δύο ψυχιατρικά νοσοκομεία, ένα στη Βηθλεέμ με 200 κλίνες και ένα στη Γάζα με 50. Η ψυχική υγεία εξαρτάται από την ιατρική, δεν υπάρχει μονάδα ψυχικής υγείας. Είμαστε θύματα της πολιτικής κατάστασης με τα ανεβοκατεβάσματά της.
Αναρωτιέμαι, τι είναι η δημοκρατία; Εμείς πραγματοποιήσαμε τη δημοκρατία μας (εννοεί τις εκλογές που ανέδειξαν την Χαμάς κυβέρνηση) και από τότε πληρώνουμε το τίμημα. Δεν υπάρχουν δικαιώματα, δεν υπάρχει κράτος. Ακόμα και ένας υπουργός, για να βγει από τη Ραμάλα, έχει ανάγκη άδειας από τους Ισραηλινούς.
.
(Πρόκειται για ανακοίνωση του κ.Γ.Γιαννουλόπουλου σε ημερίδα (Αθήνα, 30/3/2009) του "Συνηγόρου του Πολίτη" με θέμα "Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα. Ανάγκες, προτάσεις, λύσεις.")
Η έκφραση δικαιώματα των ψυχ. Πασχόντων είναι οξύμωρη. Γιατί λέγοντας ψυχικά πάσχων σημαίνει ότι <<αυτοδίκαια>> το άτομο αυτό δεν έχει δικαιώματα .Είναι πράγμα. <<RES>> . Το να λένε ορισμένοι ψυχίατροι, ψυχίατροι που ανήκουν στο κλασικό ψυχιατρικό κατεστημένο,ότι φτιάχνουν χάρτα δικαιωμάτων των <<αρρώστων>> στην πραγματικότητα αυτοκαταργούνται ως ψυχίατροι, γιατί ,η ψυχιατρική τέχνη σημαίνει εξ’ ορισμού παραβίαση των δικαιωμάτων των πολιτών που χαρακτηρίζονται ως ψυχικά πάσχοντες.
Οπότε ή δεν το εννοούν ή ξεγελούν τον εαυτό τους .Εκτός ορισμένων, λίγων ,οι οποίοι πράγματι το εννοούν και για αυτόν τον προσανατολισμό τους, αντιμετωπίζουν την αποδοκιμασία των κλασικών συναδέλφων τους .Το λιγότερο την αποδοκιμασία.
Και στο κάτω-κάτω πώς να εμπιστευτείς το όψιμο ενδιαφέρων κάποιων που είναι υπεύθυνοι για τα σημερινά χάλια του χώρου, ότι τώρα θέλουν το καλό μας .Ενός χώρου που κατά τ’ άλλα ,έγινε για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στους πολίτες ,όπως ισχυρίζονται.
Ένα βασικό δικαίωμα θέλουμε. Να έχουμε όλα τα δικαιώματα ενός πολίτη που δεν έχει χαρακτηριστεί ψυχικά πάσχων, π.χ. παρ’ ότι ο ποινικός κώδικας λέει ότι καμιά ποινή δεν εφαρμόζεται χωρίς τον νόμο που την ορίζει ως πράξη ,αποδεχόμενη ποινή στερητική της ελευθερίας κάποιου, στην πράξη ο εισαγγελέας μπορεί να διατάξει την κράτηση ενός πολίτη σε χώρο περιορισμού ,δηλαδή σε ψυχιατρείο, χωρίς την θέληση αυτού του πολίτη και μάλιστα χωρίς αυτός ο πολίτης να έχει παραβεί κάποιο νόμο,χωρίς να έχει διαπράξει κάποιο αδίκημα. Δηλαδή του εφαρμόζεται μια ποινή ,η αναγκαστική νοσηλεία και μάλιστα, χωρίς να ισχύουν για αυτόν οι διατάξεις του νόμου που προστατεύουν τα δικαιώματα των κρατουμένων. Από εδώ και πέρα η διάρκεια της κράτησής του εξαρτάται από την γνωμάτευση του γιατρού, δηλαδή από έναν άλλο πολίτη, χωρίς να μπορεί να κάνει ένσταση για αυτό και μην μου πει κάποιος ότι μπορεί!, γιατί στην πράξη δεν μπορεί . Οποιοσδήποτε χάρτης δικαιωμάτων περιέχει ή υπονοεί την έννοια ψυχικά άρρωστος , είναι κοροϊδία και συμφέρει μόνο αυτούς που θέλουν να χαράξουν μια γραμμή ανάμεσα στο εμείς και στο οι άλλοι. Ανάμεσα στους αποδεκτούς και στους μη αποδεκτούς . Αποδεκτοί είναι όσοι αποδέχονται και υιοθετούν τις συμπεριφορές και τις δράσεις που έχει μια κοινωνία σ’ ένα ορισμένο χώρο και χρόνο .Μη αποδεκτοί είναι όσοι κινούνται έξω από τα όρια που η ίδια η κοινωνία , το κράτος ,το σύστημα, καθορίζουν ανάλογα με τα οικονομικά κυρίως συμφέροντά τους και είναι δυνητικά διαλυτικοί παράγοντες τις κοινωνικής συνοχής που χρειάζονται προκειμένου να τα προστατεύσουν αυτά τα συμφέροντα.
Και εδώ δεν μιλάω μόνο για τους λεγόμενους ψυχικά πάσχοντες .
Για την αναγκαστική νοσηλεία που ανέφερα ψυχίατρος στην ουσία καλείται να πάρει πολιτική θέση αποφασίζοντας το επικίνδυνο ή όχι, ενός βίαια περιορισμένου πολίτη. Καλείται να αποφασίσει αν αυτός ο πολίτης είναι επιζήμιος με τις σκέψεις του και τις πράξεις του για τα συμφέροντα που εκπροσωπεί ο παραγγέλων αυτή.
Αν είναι φορέας κάποιου ανεπιθύμητου για το σύστημα παράγοντα σκέψης ή δράσης .Καλείται ο ψυχίατρος να γίνει ο χωροφύλακας του συστήματος ,ένας χωροφύλακας με εξαιρετικά μεγάλες αρμοδιότητες και δυνατότητες .Καλείται να αποφασίζει , να κάνει τον διαχωρισμό ανάμεσα στα άτομα με αποδεκτές συμπεριφορές για το σύστημα, με πλήρη δικαιώματα ,όσα τέλος πάντων αναγνωρίζει το σύστημα ως δικαιώματα στους υπηκόους του και στα άτομα με μη αποδεκτές συμπεριφορές και τρόπους δράσης τα οποία θα έχουν από ελάχιστα έως κανένα δικαίωμα, ως επιζήμια για το κράτος-το σύστημα-την κοινωνία.
Απ’ ότι φαίνεται μπορεί ανά πάσα στιγμή ο κάθε πολίτης , κυρίως ο μη προνομιούχος , να σταλεί με το παραμικρό, για ψυχιατρική γνωμάτευση-εξέταση , και αν κριθεί από κάποιο κλαδί του δέντρου του κράτους ως επικίνδυνος για αυτό , να σταλεί για <<θεραπεία>> ,χωρίς την θέλησή του χωρίς την αποδοχή του.
Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για γονιδιακή προδιάθεση στις ψυχικές παθήσεις .Όπως έχω ξαναπεί, εγώ γυρνάω στα ψυχιατρεία από το 1975.Τις μόνες κατηγορίες λεγόμενων ψυχασθενών που έχω συναντήσει είναι οι ταλαίπωροι, οι άνεργοι ,οι απένταροι, οι φουκαράδες , αυτοί που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Και ρωτάω ! μόνο στις κατώτερες οικονομικά τάξεις ,στους φτωχούς επιλεκτικά , έχουν τα γονίδια προδιάθεση για ψυχικές παθήσεις ? Οι πλούσιοι τι έχουν? Ανοσία ή ανώτερου τύπου γονιδίωμα? Ή προωθείται η άποψη ότι κάθε φτωχός με παρεκλίνουσα συμπεριφορά είναι λανθάνων ψυχασθενής με ότι αυτό μακροπρόθεσμα συνεπάγεται? Γιατί μόνο οι φτωχοί ψυχασθενείς αντιμετωπίζονται σαν μιάσματα της κοινωνίας .Δεν είναι πιο απλό να παραδεχτούμε ότι το είδος της κοινωνίας που έχουμε φτιάξει βγάζει στο περιθώριο όλο και πιο πολλούς ανθρώπους και ο συνδυασμός κοινωνικών πιέσεων και ανεχείας φθείρει τον ψυχισμό και αναγκάζει πολλούς να ζητήσουν ψυχιατρική βοήθεια , που βεβαίως τους χορηγείται ευχαρίστως και απλόχερα, εξουδετερώνοντάς τους διά βίου, ενώ το μόνο που θέλουν είναι να μαζέψουν τα προσωρινά διασπασμένα κομμάτια της προσωπικότητάς τους?
Σε προσωπικό επίπεδο , αν ήξερα τότε παλιά ότι η κινησή μου να προσφύγω σε
Ψυχίατρο για να λύσω μια προσωρινή όπως κατανοώ σήμερα διάσπαση της προσωπικότητας μου , ένα προσωρινό αδιέξοδο, πού θα επανερχόταν, θα γιατρευόταν μόνο του, θα κατέληγε να στερηθώ των περισσότερων δικαιωμάτων πού θα είχα ως ελεύθερος πολίτης , όσο ελεύθερος τού επιτρέπεται να είναι κανείς σήμερα, θα προτιμούσα χίλιες φορές να διαπράξω ένα ποινικό αδίκημα όσο σοβαρό και ας ήταν αυτό και όσες επιπτώσεις και αν είχε.
Φυσικά μιλάω μόνο για τον εαυτό μου και δεν το συνιστώ σε κανέναν αυτό, αλλά ίσως και άλλοι να έχουν κάνει αυτές τίς σκέψεις ….
Δεν είχα πάντοτε αυτές τις ακραίες απόψεις . Μέχρις πριν λίγα χρόνια π.χ. νόμιζα ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα τής λεγόμενης ψυχ. Υγείας ήθελαν μόνο το καλό των λεγόμενων Ψυχ. Αρρώστων και ότι είχαν όλοι τις καλύτερες προθέσεις.
Τότε μού ζητήθηκε από ένα πρόσωπο το οποίο μέχρι τότε εμπιστευόμουν απόλυτα και με μία γελοία δικαιολογία , να προδώσω σε ένα κρίσιμο θέμα έναν άνθρωπο για τον οποίο ένοιωθα ευγνωμοσύνη. Θεώρησε δεδομένο ότι αν κάποιος χαρακτηρισθεί «τρελός» δεν έχει ούτε αρχές ούτε αξιοπρέπεια.
Εγώ έχω όμως. ¨Όπως και πολλοί όμοιοί μου.
Αυτό και ορισμένα γεγονότα πού ακολούθησαν με έκαναν να αλλάξω την γνώμη πού είχα. Τότε άρχισα να ψάχνω και να ψάχνομαι. Τότε άρχισα να καταλαβαίνω ότι αν εξαιρέσει κανείς τούς αρρώστους με οργανικές διαταραχές πού επηρεάζουν τόν ψυχισμό τους, οι υπόλοιποι είναι ενοχλητικοί, για να το πω κομψά, για την κάθε εξουσία και ή ψυχιατρική γνωμάτευση είναι ένας από τούς τρόπους για να τεθούν στο περιθώριο μόνιμα.
Υπάρχουν στον χώρο τής ψυχ. Υγείας εργαζόμενοι πού τα ξέρουν αυτά και αντιδρούν, υπάρχουν εργαζόμενοι πού τα ανέχονται, και υπάρχουν εργαζόμενοι πού τα απολαμβάνουν.
Όπως λέει και ή παροιμία, αν θέλεις να διαπιστώσεις το χαρακτήρα ενός ανθρώπου δώστου δύναμη. Και πολλοί πίσω από την κοινωνική περσόνα κρύβουν τον Αυστραλοπίθηκο.
Μη μάς λένε λοιπόν ότι θέλουν το καλό μας άνθρωποι πού ή φύση τής δουλειάς τους, είναι ή παραβίαση των δικαιωμάτων μας προκειμένου να την κάνουν.
Μην ξεχνάμε ότι τα οποιαδήποτε μέτρα, εναντίον οποιασδήποτε μειοψηφίας, παίρνονται με την Βία. Με την Δύναμη Τής Ισχύος. Στην ουσία με την Δύναμη Των Όπλων, αυτών πού μπορούν να την επιβάλλουν, και όχι στο όνομα τού όποιου νεφελώδους δικαίου, εκτός αν κάποιος εννοεί ότι το δίκαιο είναι με το μέρος των λίγων, το έχουν οι λίγοι , οι όποιοι λίγοι στον όποιο τόπο στον όποιο χρόνο , πού θέλουν τούς πολλούς καλοκουρδισμένα αυτόματα να χορεύουν και να δουλεύουν στον ίδιο σκοπό στην ίδια νότα, και ή δική μας παραφωνία , ενοχλεί τα ευαίσθητα αυτιά τους.
Και σαν να μην φτάνει αυτό, υπάρχουν όπως αναφέρει συχνά και ό τύπος, άτομα που κερδοσκοπούν ασύστολα στον χώρο τής λεγόμενης ψυχ. Υγείας. Κερδοσκοπούν ασύστολα, σε βάρος αυτών πού υποτίθεται ότι χρειάζονται περισσότερη βοήθεια άπ΄ όλους. Ύποτίθεται.Καί το κάνουν αυτό, γιατί είναι σε γνώση, γνωρίζουν, ότι οι λεγόμενοι ψυχασθενείς, θεωρούνται πράγματα προς χρήση άπ΄ όλους, αντικείμενα και όχι ‘υποκείμενα.
Όπως οι σκλάβοι τού 19ου αιώνα στην Αμερική, οι οποίοι διά νόμου δεν υπήρχαν ως άτομα και στους οποίους δεν αναγνωριζόταν, όχι μόνο ή άποψη για κάτι, αλλά ούτε καν ή μαρτυρία για οτιδήποτε όσο σοβαρό και αν ήταν αυτό. Πάρα πολλοί από τούς εργαζόμενους , στο λεγόμενο Χώρο Τής Ψυχ. Υγείας, αποδέχονται τα Δικαιώματα των λεγόμενων Ψυχασθενών, μόνο στο μέτρο πού τα Δικαιώματα των λεγόμενων Ψυχασθενών, δεν παραβιάζουν τα δικαιώματα πού έχουν αυτοί πάνω στους λεγόμενους ψυχασθενείς.
Όταν ό γνωστός Basaglia έλεγε ότι ό ψυχασθενής είναι ένας άνθρωπος χωρίς Δικαιώματα , και μπορείς να τον κάνεις ό,τι θέλεις, το έλεγε σαν διαπίστωση.Έδώ όμως πολλοί, το θεωρούν οδηγία.
Έχω ακούσει σε μία «κλειστή» ολιγομελή σύναξη, ψυχίατρο να υποστηρίζει ότι αν ένας ψυχικά ασθενής βοηθηθεί να περάσει στο πανεπιστήμιο, σε 10 χρόνια θα έχει κάποια θέση πού θα τον καθιστά επιβλαβή και επικίνδυνο.(Ίσως να διαθέτη διαχρονική τηλεπάθεια ό γιατρός αυτός).Και μάλιστα πρόσθεσε ειρωνικά ότι πολλοί άπ΄αύτούς θέλουν να γίνουν και ψυχίατροι.
Είναι προφανές λοιπόν, ότι αν χαρακτηρισθείς ψυχ. πάσχων ό χαρακτηρισμός είναι διά βίου, χωρίς να μπορείς ν’ αρνηθείς αυτό το χαρακτηρισμό. Και μάλιστα , αν τον αρνηθείς , όχι μόνο ισχύει , αλλά φορτώνεσαι και με μία επιπλέον ψυχ. πάθηση πού λέγεται άρνηση αποδοχής τής κατάστασης σου, ή κάτι πού έχει το ίδιο νόημα.
Εδώ στην χώρα μας όλοι οι μεγάλοι και τρανοί του χώρου δεν τολμούν να δηλώσουν ανοιχτά , το προσδόκιμο ζωής , την αναλογία θανάτων , μεταξύ των ψυχασθενών και του γενικού πληθυσμού , καθώς και τον λόγο , την αιτία αυτών των θανάτων που έχει πάρει την μορφή χιονοστιβάδας , με θανάτους κυρίως από αιτίες και αρρώστιες άγνωστες σχεδόν στον χώρο των ψυχασθενών παλαιότερα , αιτίες και αρρώστιες που σχετίζονται με τα ψυχοφάρμακα , τόσο μάλιστα που πολλοί από εμάς αναρωτιόμαστε αν αξίζει το ρίσκο να παίρνουμε ψυχοφάρμακα και να πεθαίνουμε πριν την ώρα μας ,(αν γίνει στο μέλλον κάποια ημερίδα με τίτλο ψυχοφάρμακα ελάτε να μάθετε τι κρύβεται πίσω από αυτή τη λέξη).
Σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες οι πρώην νοσηλευόμενοι στα ψυχιατρεία αυτοπροσδιορίζονται ως επιζώντες της ψυχιατρικής θεραπείας και αν σκεφτούμε τις άμεσες ή έμμεσες παρενέργειες των ψυχοφαρμάκων τότε καταλαβαίνουνε ότι ορθώς αυτοπροσδιορίζονται έτσι .Όταν υπάρχουν τόσοι θάνατοι από εκφυλιστικές παθήσεις τότε για τι είδους θεραπεία μιλάμε? Με μια μικρή δόση παράνοιας θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι το σύστημα έχει αρχίσει ένα πρόγραμμα κοινωνικής ευγονικής. Και κάτι για τις εξονοσοκομειακές στεγαστικές δομές …
Παρατηρείται πολλές φορές ότι στην προσπάθεια να γίνουν ξενώνες και οικοτροφεία σε διάφορες περιοχές της χώρας οι περίοικοι αντιδρούν σ’ αυτό και οι υπεύθυνοι προκειμένου να τους πείσουν τους λένε ότι οι μελλοντικοί ένοικοι είναι ακίνδυνοι για τους περιοίκους γιατί είναι σε φαρμακευτική αγωγή που τους κάνει ακίνδυνους .Γιατί ,αυτό είναι το νόημα των όσων τους λένε . Πιστεύω ότι είναι λάθος να περνάει το μήνυμα στον κόσμο ότι προκειμένου να είναι ακίνδυνος κανείς πρέπει να παίρνει φάρμακα.
Δημιουργεί ένα προηγούμενο , και καλό είναι να μην συνδέεται η μη επικινδυνότητα με την λήψη φαρμάκων. Σκεφτείτε τους λόγους θα βρείτε αρκετούς .Όσο για το άλλο είδος των περιοίκων οι οποίοι πείθονται μόνο όταν ακούνε ‘ότι θα αυξηθεί ο τζίρος των καταστημάτων τους από την παρουσία των ενοίκων των στεγαστικών δομών στην περιοχή τους δηλαδή ότι θα έχουν οικονομικό όφελος , με άλλα λόγια μας αποδέχονται επί πληρωμής , αφήνω εσάς να σκεφτείτε πιο είναι το ηθικό τους ανάστημα.
Για να επιστρέψουμε στο θέμα μας <<Κανένας δεν σκέφτεται σοβαρά να δώσει δικαιώματα στους ψυχικά ασθενείς ίδια με των υπολοίπων πολιτών γιατί τότε δεν θα είναι εύκολο να τα παραβιάζει εν ονόματι της υποτιθέμενης θεραπείας τους .
Γιατί η παραβίαση των δικαιωμάτων των ψυχασθενών είναι η βάση της λεγόμενης θεραπείας τους και λέγοντας θεραπεία εννοούμε την βίαιη προσαρμογή τους σε κοινωνικές συμπεριφορές που άλλοι επέλεξαν ως ορθές και λογικές >>
Και φυσικά θεωρείται δεδομένο ότι αν κάποιος χαρακτηριστεί ψυχασθενής είναι και θα είναι υποχείριο εφ’ όρου ζωής κατώτερος από τους κατώτερους όσο για την κοινωνική του επανένταξη, που τόσο χρήμα έχει ξοδευτεί για αυτή , έχει αποτύχει παταγωδώς .Κανένας ψυχασθενής δεν έχει ξεφύγει από το γκέτο , εκτός αν έχει χρήματα οπότε απλώς δραπετεύει από εκεί, Σας διαβεβαιώνω ότι η ζωή ενός χαρακτηρισμένου ψυχασθενή είναι τόσο χαμηλά στην κλίμακα αξιολόγησης που ακόμα και να θελήσει να τον σκοτώσει κάποιος είναι απείρως πιο εύκολο να γλυτώσει τις νομικές συνέπειες της πράξης του από το αν είχε κάνει το ίδιο σε ένα μη χαρακτηρισμένο ψυχασθενή πολίτη. Μια μικρή προβοκάτσια αρκεί.
Θα κλείσω με μια αναφορά στις λεγόμενες κοινωνικές επιχειρήσεις .
Οποιαδήποτε κοινωνική επιχείρηση έχει γίνει για να εξυπηρετεί τις ανάγκες μειονεκτούντων ατόμων ή ομάδων ΧΩΡΙΣ να προβλέπεται ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΣ ρόλος στη λήψη αποφάσεων και τον έλεγχο της κατεύθυνσης της επιχείρησης από τα ΙΔΙΑ τα άτομα για τα οποία έγινε αυτή η επιχείρηση , υποτιμά αυτά τα άτομα και τις ομάδες και τα υποβιβάζει από το ρόλο του εταίρου στο ρόλο του θεατή.
Τα γυρίζει σε καθεστώς εργοθεραπείας .
Γιατί συμβαίνει το σχιζοφρενικό , να τους αναγνωρίζεται μεν το δικαίωμα δικαιοπραξίας και το δικαίωμα επιλογής δια της ψήφου τους του διοικητικού συμβουλίου της επιχείρησης ΧΩΡΙΣ όμως να τους επιτρέπεται να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην πορεία της επιχείρησης που κατά τ’ άλλα έγινε για αυτούς .
Δεν ξέρω ποιοι και γιατί έφτιαξαν αυτό το νόμο και τι είχαν στο μυαλό τους .Φυσικά αν κάποιοι από εμάς αισθάνονται όμορφα με το να ανήκουν σ’ ένα κοπάδι από γαλοπούλες είναι ελεύθεροι να το αισθάνονται .Αλλά πολλοί από εμάς σιχαινόμαστε κάθε είδους τσομπάνη , γιατί πιστεύουμε ότι ο κάθε τσοπάνης το κοπάδι το έχει εξ’ ορισμού για εκμετάλλευση.
Από τα κυριότερα προβλήματα στις επιχειρήσεις αυτού του είδους , είναι το ότι ενώ δημιουργήθηκαν για την οικονομική ενίσχυση και κοινωνική χειραφέτηση μειονεκτούντων ομάδων , μπορεί να καπελωθούν από ξένα στοιχεία , και να καταστούν αυτά τα ξένα στοιχεία κυρίαρχοι παίκτες με ότι αυτό θα μπορούσε αν συνεπάγεται για τα μειονεκτούντα άτομα ενώ θα έπρεπε να έχουν πρωταγωνιστικό , όπως είπα , ρόλο να περιοριστούν όχι μόνο σε ρόλο θεατή αλλά και σε ρόλο χαμάλη.
Ηλίθιοι ΔΕΝ είμαστε. Όμως κάποιοι μας θέλουν νομικά ανίσχυρους και ανυπεράσπιστους .
Σας θυμίζω την κλασική διαπίστωση του καινοτόμου ψυχιάτρου Basaglia , την οποία πολλοί ΕΞΕΛΑΒΑΝ σαν οδηγία : <<Ο ψυχασθενής είναι ένα άτομο χωρίς δικαιώματα και μπορείς να τον κάνεις ότι θέλεις >>
Το θέμα είναι μέχρι πότε.
Γιαννουλόπουλος Γιώργος,
(Εργαζόμενος στην εργασιακή δομή << ΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΜΑΣ >> στο Ψ. Ν .Α - ΔΑΦΝΙ .
Ιδρυτικό μέλος του συλλόγου Αλκυονίδες και ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Επιτροπής Χρηστών και πρώην Χρηστών και Επιζώντων της ψυχιατρικής )