ΟΜΑΔΑ ΑΥΤΟΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗΣ ΚΨΥ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ


ΠΕΡΙ ΗΘΙΚΩΝ ΑΥΤΟΥΡΓΩΝ

Επειδή δεν έχει εκσυγχρονιστεί μόνο η τεχνολογία, αλλά και η πολιτική, οι ηγέτες κάποιων κομμάτων έχουν ένα επιτελείο από νομικούς, συνταγματολόγους, οικονομολόγους ΚΑΙ ψυχολόγους. Όχι οιουσδήποτε ψυχολόγους. Ψυχολόγους εξειδικευμένους στην «ψυχολογία της μάζας» και την «ψυχολογία του όχλου».

Αυτοί, μαζί με τους οικονομολόγους που είναι άριστοι στη Στατιστική, δεν μπορεί να μην έχουν προβλέψει που οδηγούν οι στρεσσογόνοι παράγοντες που δημιουργούν οι σύγχρονες πολιτικές τακτικές: στην αυτοκτονία και τα καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια μετά από απολύσεις, κατασχέσεις, πτωχεύσεις, πλειστηριασμούς, διακοπή χρηματοδοτήσεων και βαριά φορολογία.

Χρησιμοποιώντας, λοιπόν, και εμείς την «εις άτοπον απαγωγήν» καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να καταγγείλουμε τους κεφαλαιοκράτες και τους πολιτικούς που τους βοήθησαν στην εξόντωση των κατώτερων, οικονομικά, κοινωνικών τάξεων για ηθική αυτουργία σε προμελετημένες μαζικές δολοφονίες. Οι ζωές που χάθηκαν ήταν ο στόχος και όχι, απλά, παράπλευρες απώλειες.

 

 

 

 

Ulf Rahmberg: Painting No. 21 (side A), 1970-73.

 

Ονομάζομαι Γιαννουλόπουλος Γιώργος.


Είμαι ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Επιτροπής Χρηστών, πρώην χρηστών και επιζώντων της ψυχιατρικής, και εργάζομαι στην εργασιακή δομή «ΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΜΑΣ» στο Ψ.Ν.Α. – Δαφνί.

 


Θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω γιατί μας αφορά όλους χαρακτηρισμένους ή μη τρελούς. Και όποιος χαρακτηρισμένος τρελός προτιμά μια πολιτικά ορθή ορολογία για να περιγράφει αυτή την κατάσταση , λυπάμαι αλλά εγώ δεν κρύβομαι πίσω από το δάκτυλό μου.


Η σημερινή κατάσταση πραγμάτων και στη χώρα μας και διεθνώς απορυθμίζει και τρελαίνει όλο και πιο πολλούς κυρίως ευαίσθητους ανθρώπους οι οποίοι με τις κάτω από καθεστώς αδιεξόδου και οδύνης ενέργειές τους χαρακτηρίζονται – καταγράφονται ως ψυχασθενείς και εξουδετερώνονται δια παντώς.


Πρώτα όμως ορισμένα πράγματα για να μην νομίζετε ότι όλοι σε αυτόν το χώρο είμαστε ίδιοι, όπως μου είπε προ καιρού κάποιος θρασύτατα και με πείραξε άσχημα. Δυο κατηγορίες ανθρώπων το σύστημα χαρακτηρίζει τρελούς. Πρώτα τον αποκαλούμενο «τρελό του χωριού» για τον οποίο το σύστημα αδιαφορεί και την άλλη κατηγορία για την οποία η εξουσία, η κάθε εξουσία κάνει τα πάντα για να τη βάλει στο περιθώριο και κατά περιόδους ευκαιρίας δοθείσης να την εξοντώσει βιολογικά, ως πλεονάζουσα, ως περιττό βάρος, ως ενοχλητικό, ως διαλυτικό παράγοντα, ως απειλή για τη συνοχή της κοινωνίας , συνοχή την οποία χρειάζεται για να εξυπηρετεί τα οικονομικά της συμφέροντα.


Αυτός είναι ο λόγος  που η χώρα μας πχ το σύστημα διατηρεί ένα μηχανισμό που απασχολεί εκατοντάδες χιλιάδες άτομα τα οποία άμεσα ή έμμεσα ζουν, κινούνται, τρέφονται – πολλοί κερδοσκοπούν , χτίζουν καριέρες γύρω από την κατ’ ευφημισμό αποκαλούμενη ψυχική υγεία. Όποιος νομίζει ότι είναι υπερβολικός ο αριθμός ας σκεφτεί πόσες δεκάδες χιλιάδες οικογένειες εργάζονται άμεσα στη λεγόμενη ψυχική υγεία επί πόσα άτομα η κάθε οικογένεια και πόσες έμμεσα.  Από αυτή τη δεύτερη κατηγορία χαρακτηρισμένων τρελών, μια υποκατηγορία η αποκαλούμενη από εμένα ΦΡΕΝΟΒΛΑΒΗΣ θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα.


Πρόκειται για άτομα τα οποία δυστυχώς όχι μόνο τα έχουμε ανεχτεί, αλλά έχουν καταφέρει να μας καπελώσουν εν μέρει με την άμεση ή με την ακόμα πιο διαβρωτική έμμεση βοήθεια ορισμένων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται και όπως περιόδους γράφονται και στον τύπο κερδοσκοπούν στον χώρο της ψυχικής υγείας και τμήματος του ψυχιατρικού κατεστημένου, ή όπως αναφέρεται συχνά και ιερατείο το οποίο ενδιαφέρεται για τη χωρίς κραδασμούς διαιώνισή του και  διαιώνιση των προνομίων του. Αυτοί θεωρούν τους αποκαλούμενους και από εμένα φρενοβλαβείς ως τα πρότυπα για εμάς τους υπόλοιπους.

Δυστυχώς όπως ανέφερα πριν γίνονται προσπάθειες από διάφορα κυκλώματα να προωθούν φρενοβλαβείς ως εκπρόσωπους δήθεν όλου του χώρου γιατί οι φρενοβλαβείς ελέγχονται εύκολα με την κολακεία και με την υπόσχεση παροχών για τις οποίες έχουν ιδιαίτερη αδυναμία. Σε κάθε ευκαιρία θα τους λένε να ζητούν μόνο οικονομικές παροχές.


Αυτό, το να βάλει κανείς παντιέρα την κατάστασή του ζητώντας μονίμως λεφτά δεν είναι παρά εκπόρνευση όπως είπε και κάποιος νεαρός γιατρός πριν χρόνια, και πολύ σωστά το είπε.


Σας καλώ όλους σε κάθε σχετική εκδήλωση να ζητάτε να πληροφορήστε ποια είναι η οικονομική κατάσταση και από πού προέρχονται τα έσοδα οποιουδήποτε ψυχασθενή απαιτεί οικονομικές παροχές από το κράτος γιατί υπάρχει περίπτωση να χρησιμοποιηθείτε σαν άλλοθι για οικονομικές διεκδικήσεις ατόμων των οποίων τα εισοδήματα είναι πολλαπλάσια και μονιμότερα από τα δικά σας.

Δεν χρησιμοποιώ αναίτια τη λέξη φρενοβλαβείς.


Εδώ να σημειώσω ότι οι έχοντες νευρολογικές διαταραχές ή σωματικές ή εγκεφαλικές κακώσεις που επηρεάζουν τον ψυχισμό τους δεν είναι τρελοί. Οι άνθρωποι αυτοί πάσχουν σωματικά και χρειάζονται νευρολόγο, όχι ψυχίατρο. Δεν πρέπει να είναι σε ψυχίατρο οι άνθρωποι αυτοί.


Λίγα πράγματα για τους συλλόγους και τις διάφορες ομάδες και ομίλους. Η εξουσία και οι διάφοροι υποστηρικτές της θα μας ήθελαν να ήμαστε σαν τις μαϊμούδες στους ζωολογικούς κήπους, σαν εκθέματα για να μας επιδεικνύουν όπως κάνανε πριν μερικούς αιώνες οι αποικιοκράτες με τη μεταφορά και επιδείξεις στα τσίρκα τους  των ιθαγενών από τις διάφορες αποικίες τους, και θα ήθελαν πολύ να τοποθετήσουν, και κάνουν προσπάθειες γι’ αυτό στις ηγεσίες των συλλόγων – ομάδων κλπ ομίλων απολύτως ελεγχόμενα άτομα ή καλύτερα  κάποιους για να προσέχουν να κινείτε ο χώρος στα όρια που αυτοί θέτουν για εμάς και να μας απασχολούν με διάφορες απλοϊκές δραστηριότητες λες και έχουμε δείκτη νοημοσύνης  ηλιθίων, όλοι μας, ή τίποτε χειρότερο, μέχρις ότου αργά ή γρήγορα να τεζάρουμε από τα δηλητήρια που αυτοί μας πείσει ότι είναι ο μόνος δρόμος για να ελέγξουμε την «πάθησή μας».


Προσέξτε, έλεγχος, όχι θεραπεία γιατί ο στόχος δεν είναι ή θεραπεία είναι ό έλεγχος.


Ο θεραπευόμενος ψυχικά ή σωματικά είναι ένας πελάτης λιγότερος για τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρίες. Αυτοί θα είναι οι τρελοί αν θεραπεύσουμε οποιονδήποτε από οποιαδήποτε πάθηση.


(Με αυτό δε θέλω να πω ότι οι ψυχικές «παθήσεις» δεν «θεραπεύονται».


Το δρόμο θα τον δρόμο θα τον βρει ο καθένας μόνος του ακόμη κι αν χρειαστεί να ψάξει σε πολύ περίεργα μέρη. Να είστε βέβαιοι ότι τον έχουν βρει μερικοί. Η συνταγή δεν δίνεται στο πιάτο, ψάχτε το).


Βέβαια το ντόπιο υπηρετικό τους προσωπικό –των εταιριών- ακούει τη φωνή του κυρίου του και πράττει ανάλογα, κάνοντας και καμιά προβοκάτσια αν χρειαστεί. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσω ότι η συμμετοχή στις διάφορες ομάδες – ενώσεις κλπ ψυχασθενών, θα πρέπει να είναι για όσους το επιθυμούν ανώνυμη, γιατί κάθε καταγεγραμμένος ως ψυχικά διαταραγμένο άτομο καταστρέφεται στην ουσία επαγγελματικά ή και κοινωνικά και δεν γίνεται να πηγαίνει κάποιος για να ζητήσει βοήθεια νομίζοντας ότι πηγαίνει σε φίλους και να πέφτει σε σφηκοφωλιά με ωραίο περιτύλιγμα.


Και μην μου πει κανείς ότι πιστεύει αυτά που λένε κατά καιρούς οι αρμόδιοι ότι το να πας σε ψυχίατρο είναι τόσο απλό και χωρίς συνέπειες για το μέλλον σου σαν να πηγαίνεις σε οδοντίατρο. Και όσο για τις προτροπές των μελών αυτών των ενώσεων σε οποιοδήποτε, το τονίζω, μη καταγεγραμμένο μέλος το οποίο κατά τη γνώμη τους χρειάζεται ψυχιατρική βοήθεια να προσφύγει σε ψυχιάτρους και ψυχιατρείο σαν κάτι το απλό ή να το αναλαμβάνουν οι γιατροί μέλη αυτών των ενώσεων για «θεραπεία» καταγράφοντας τα στοιχεία του, θεωρώ ότι είναι εγκληματικό και τα εμπλεκόμενα άτομα τίποτα άλλο παρά προέκταση των χεριών της εξουσίας.


Όποιος έχει αντίρρηση ας μου εξηγήσει γιατί να καταγράφονται τα στοιχεία οποιουδήποτε έχει  ή του έχουν πει ότι έχει κάποιο πρόβλημα ψυχικής φύσης και να μην είναι ανώνυμος. Και αν μου πει κάποιος που έχει αντίρρηση ότι κάπου πρέπει να χρεωθούν τα ψυχοφάρμακα που ενδεχομένως να χρειαστούν θα προσβάλει τη νοημοσύνη μου.


Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ψυχιατρική δημιουργήθηκε σαν σώμα δίωξης «αντιφρονούντων» και σαν τέτοιο παραμένει. Κάθε κράτος ή συνασπισμός έχει άλλα κριτήρια για να χαρακτηρίσει κάποιον τρελό. Σήμερα τα κριτήρια βασίζονται στα κριτήρια της Αμερικανικής κατάταξης των ψυχικών ασθενειών.


Δηλαδή ότι πει πλέον το μεγάλο αφεντικό. Όταν αναφέρω ότι η ψυχιατρική δημιουργήθηκε σαν σώμα δίωξης αντιφρονούντων δεν εννοώ αυτό που πιστεύουν πολλοί ότι είναι απλώς η συνέχεια της ιεράς εξέτασης του μεσαίωνα. Η ψυχιατρική πήρε το χαρακτήρα σώματος δίωξης μετά την οριοθέτηση από το σύστημα της καρτεσιανής λογικής. Βαθμηδόν όποιος δεν σκεφτόταν με έναν ορισμένο τρόπο, δεν αντιλαμβανόταν την πραγματικότητα, από τη γωνία που επέτρεπε η εξουσία, βαφτιζόταν άρρωστος, τρελός, μη κανονικός, επικίνδυνος. Η εξουσία χρησιμοποίησε ιατρικούς όρους και ονόμασε γιατρούς του εγκληματίες μισθοφόρους της γιατί τότε οι γιατροί ήταν σε πολύ υψηλή εκτίμηση από όλο τον πληθυσμό ιδιαίτερα τα χαμηλά στρώματα, για τα οποία η άποψη του γιατρού ήταν θέσφατο. Και η ζωή ήταν πολύ πολύ φτηνή εκείνα τα χρόνια.


Αυτή είναι πολύ μεγάλη συζήτηση αλλά μπορείτε να ψάξετε μόνοι σας να ανακαλύψετε πόσο πίσω και τι καταστροφές προκάλεσε και προκαλεί η υιοθέτηση  από την ανθρωπότητα αυτού του άψυχου τρόπου σκέψης.


Αν η εξουσία είχε περισσότερο θράσος θα έβγαζε τρελό και τον Κάντ από τους κύριους αμφισβητίες της καρτεσιανής λογικής. Και κάτι για όσες κυρίες και όσους κυρίους συναδέλφους μου επιζητούν να ενσωματωθούν σε μυήσεις και συλλόγους σωματικά αναπήρων, πρώτον να αποδεχτούν σε μόνιμη βάση να τους ονομάζουν ανάπηρους και όχι όποτε θέλουν αυτοί για δικούς τους λόγους. Δεύτερον αφού πηγαίνουν να ενσωματωθούν σε αυτούς τους συλλόγους αποδεχόμενοι φυσικά ότι είναι ανάπηροι στο μυαλό, στη σκέψη, στην κρίση πως απαιτούν ίσα δικαιώματα, ίσες ευκαιρίες, ίση μεταχείριση, με τους μη ανάπηρους στο μυαλό αφού για να αξιοποιήσουν όλα αυτά που απαιτούν χρειάζεται ορθή κρίση, την οποία αφού ενσωματώνονται σε κινήματα αναπήρων ως ανάπηροι στο μυαλό αποδέχονται ότι δεν την έχουν. Δεν ξέρω αν κάπου εδώ μπερδευτήκατε αλλά είμαι βέβαιος ότι με λίγη προσπάθεια θα καταλάβετε τι εννοώ. Πιστεύω ότι εκείνοι που σπρώχνουν τους χαρακτηριζόμενους ψυχασθενείς να ενταχθούν σε κινήσεις αναπήρων το κάνουν για να στερήσουν τη σοβαρότητα και αντικειμενικότητα του λόγου τους, γιατί  ποιος δίνει σημασία στο τι λέει, τι ισχυρίζεται ή τι απαιτεί κάποιος που έχει αποδεχτεί ότι είναι ανάπηρος στο μυαλό. Στην καλύτερη των περιπτώσεων τα λόγια του τα θεωρούν φλυαρίες. Άρα θα θεωρείτε αυτονόητο ότι θα μιλάει για λογαριασμό του κάποιος άλλος. Εκεί είναι και το μεγάλο θέμα: αυτός ο κάποιος άλλος, αυτοί οι κάποιοι άλλοι. Σήμερα το τονίζω ακόμη μια φορά το να μιλά κάποιος για λογαριασμό μας λες και εμείς είμαστε ηλίθιοι μας προσβάλει όλους. Εκτός βέβαια τους φρενοβλαβείς. Εμείς οι άλλοι έχουμε μια έντονη απέχθεια σε κάθε είδους λόμπυ, μεσάζοντες, νταβατζίδες, ψυχοπατέρες από το εργατοπατέρες και σε κάθε είδους επαφή ή συνεννόηση όταν δεν γίνεται κάτω από το φως του ήλιου. Η λέξη λόμπυ και τα συναφή σημαίνουν για εμάς πρακτικές με τις οποίες δεν θέλουμε να έχουμε καμία σχέση.


Βέβαια είναι κατανοητό ότι κάθε επιχειρηματίας οποιασδήποτε φύσης φροντίζει πρώτα από όλα την επιχείρησή του, το μαγαζί του άσχετα αν το χαβιάρι που ενδεχομένως τρώει προέρχεται από τον πόνο και την οδύνη των άλλων. Και αυτό δεν το υποστηρίζουν μόνο οι αριστεροί. Επιστρέφοντας στο θέμα μας εμείς υποστηρίζουμε ότι οι παροχές του κράτους προς τους ψυχασθενείς θα πρέπει να είναι αντιστρόφως ανάλογες της οικονομικής κατάστασης του αιτούντος, την κρατική βοήθεια, γιατί ενώ πολύ ψυχασθενείς ζουν σε ένδεια κάποιοι άλλοι ενώ ζουν σαν μπέηδες απαιτούν κι’ άλλες παροχές από το κράτος.


Πριν κλείσω δεν αντέχω να μην αναφέρω ορισμένα πράγματα που μπορεί να φαίνονται ασύνδετα αλλά μπορεί και να μην είναι.


Πρώτον. Ίσως έχετε ακούσει ότι το 25% περίπου του πληθυσμού και μάλιστα με τις αναμενόμενες δυσκολότερες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες του μέλλοντος ίσως περισσότερο από 25% θα χρειαστεί σε κάποια φάση της ζωής του ψυχιατρική βοήθεια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε κάθε σπίτι αντιστοιχεί μία ψυχιατρική περίπτωση.


Δεύτερον. Στη Δανία όπως ενημερώθηκα από ένα δελτίο μιας ένωσης ψυχασθενών στο παρά πέντε ακύρωσαν μια νομοθετική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση άρνησης λήψης ψυχοφαρμάκων θα τα χορηγούσαν με τη βία. Στην Αγγλία έχω πληροφορηθεί ισχύει η υπό όρους με τη βία χορήγηση ψυχοφαρμάκων. Σε λίγο πιθανόν θα ισχύσει και εδώ με κάποιο καλό πλασάρισμα και προπαγάνδα.


Τρίτον. Ήδη συζητείται ότι τα άτομα που προβαίνουν σε ορισμένες ακραίες πολιτικές πρακτικές είναι ψυχικά διαταραγμένα.


Τέταρτο. Αν πάρουμε σαν δεδομένο ότι η αστυνομική βία του κράτους μπορεί να φέρει αντίδραση ενώ η ψυχιατρική βία όπως έχει αποδειχτεί είναι ηλιθίως αποδεκτή από τον πληθυσμό.


Πέμπτο.  Αν πάρουμε πάλι ως δεδομένο ότι μόνο οι φτωχοί και οι ανυπεράσπιστοι διώκονται στην ουσία ποινικά ή ψυχιατρικά, γιατί βλέπετε είναι ευκολότερο να χαρακτηριστεί τρελός ή κακοποιός ένας φτωχός και να καταστραφεί η ζωή του ενώ δεν τολμά να κάνει το ίδιο σε έναν πλούσιο και εδώ δεν εννοώ τους φρενοβλαβείς που οι ίδιοι στην ουσία επιζητούν να βγουν τρελοί και μπορείς να καταλάβεις τους λόγους παρατηρώντας τη συμπεριφορά τους.

Αν συνδέσουμε όλα τα παραπάνω ίσως μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι στο εγγύς μέλλον η ψυχιατρικές αρχές θα μπορούν να επεμβαίνουν σε κάθε σπίτι ενοχλητικού και να χορηγούν με τη βία ψυχοφάρμακα. Σε περίπτωση άρνησης λήψης τους από φτωχά άτομα που οι πράξεις τους τώρα δεν είναι δηλωτικές ψυχικής διαταραχής αλλά στο μέλλον θα είναι.


Και μάλιστα με την ανοχή του πληθυσμού ό όποιος θα τα έχει αποδεχτεί ως συνηθισμένη πρακτική ως κάτι το φυσιολογικό, όπως έχει αποδεχτεί πολλά άλλα, ένα είναι σίγουρο. Το μέλλον θα είναι πολύ άσχημο για όλους μας, ιδιαίτερα για όσους δεν έχουν ή δεν θα έχουν αποκτηνοποιηθεί. Και η έσχατη βλακεία των μη προνομιούχων είναι το να εμπιστευτούν αυτούς οι οποίοι τους αντιμετωπίζουν σαν ζώα προς εκμετάλλευση και η εκμετάλλευση έχει πολλά πρόσωπα. Το ίδιο και η ευγονική.


Ευχαριστώ.

 


 

ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΨΥΧΙΑΤΡΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΕΝΟΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Gisella Trincas*

Την πρώτη φορά που πέρασα τα κάγκελα ενός ψυχιατρείου ήμουνα 22 ετών και ήταν το 1974. Πήγαινα στην αδελφή με την καρδιά το στόμα χωρίς να καταλαβαίνω γιατί την είχαν φέρει σ΄ αυτό το τρομερό μέρος. Διέσχισα εκείνο το δρόμο με τα πόδια μέχρι τα τελευταίο περίπτερο, σχεδόν στην κορυφή. Τις επόμενες φορές πήγαινα με το αυτοκίνητο μέχρι μέσα στον περίβολο του περιπτέρου γιατί φοβόμουν. Πήγαινα πάντα μαζί με τα άλλα μέλη της οικογένειά μου, αλλά φοβόμουν αισθανόμουν ένα έντονο σφίξιμο σ στομάχι: δεν ήταν φόβος για τους ανθρώπους, αλλά φόβος για το χώρο.

Κατά τη διάρκεια μιας νοσηλείας της αδελφής μου στο τμήμα της Νευρολογίας στο Ospedale Civile, όπου νοσηλεύθηκε για λίγες μέρες, δάγκωσε το δάκτυλο ενός γιατρού και κατέληξε να νοσηλευθεί στο ψυχιατρείο με αρκετή συνοδεία αστυνομικών στο ασθενοφόρο.

Χωρίς να μας καλέσουν, χωρίς να μας συμβουλευθούν, έτσι, με τη δύναμη της εξουσίας, ως εάν αυτή η κίνηση να ήταν ένα σημάδι μιας επικινδυνότητας χωρίς επιστροφή. Ηταν μόνο 23 χρονών και περίμενε το πρώτο της παιδί.

Το πράγμα που με είχε περισσότερο ταράξει, περνώντας αυτό το κάγκελο, ήταν το αίσθημα της εγκατάλειψης και της αθλιότητας των πάντων: των χώρων, των πραγμάτων, των προσώπων. Και η προσαρμοστικότητα όλων αυτών που εργάζονταν εκεί. Και αυτή η τρομερή μυρωδιά από ούρα: είχαν ‘ποτίσει’ οι καμπινέδες, που ονόμαζαν μπάνια, τα αποχωρητήρια, και οι άνθρωποι ‘τα κάνανε απάνω τους’.

Και έπειτα είδα γυναίκες που έβλεπαν πίσω από τα τζάμια περιμένοντας ότι κάποιος θα άνοιγε αυτή την καταραμένη πόρτα, που ήταν κλειδωμένη και θα τις ελευθέρωνε.

Με τα χρόνια, στις αφηγήσεις εκατοντάδων ανθρώπων που συνάντησα, υπήρξε μια ακατάπαυστη επανάληψη ιστοριών ίδιων και διαφορετικών, ιστορίες ζωών που διακόπηκαν, ανδρών και γυναικών απογυμνωμένων, που υπέστησαν βία, επιθέσεις, που μεταμορφώθηκαν σε φτωχά πράγματα, που συρρικνώθηκαν στο τίποτα, σε βρωμερά και υποβαθμισμένα περιβάλλοντα, όπου τα πάντα ήταν σάπια, όπου τα πάντα ήταν παράλογα.

Δε είχαν ακόμα ακούσει να μιλάνε γα το νόμο 180 και δεν γνώριζα τον Franco Basaglia.

Η αδελφή μου ήταν πάντα σε κακή κατάσταση και κάθε φορά που έπαιρνε εξιτήριο και γύρναγε στο σπίτι των γονιών μας, ξαναεμφανιζόταν η επιθετικότητα. Ηταν χρόνια μεγάλης απόγνωσης για όλη την οικογένειά μου, γιατί αυτή η αρρώστια ήταν ακατανόητη και γιατί κανείς δεν μας βοηθούσε.

Η αδελφή μου έμπαινε και έβγαινε από το Ψυχιατρείο μέχρι το 1980, ο νόμος 180 είχε ήδη ψηφιστεί, αλλά στην πατρίδα μου, τη Σαρδηνία, δεν άκουγα κανένα να μιλάει γ΄ αυτόν.

Επρεπε να κάνω κάτι και δεν ήξερα τι. Ηταν ένας δημοσιογράφος που μου μίλησε για

* Πρόεδρος UNASAM (Εθνική Ενωση Συλλόγων για την Ψυχική Υγεία, στην Ιταλία). Ομιλία στη Διημερίδα «Νικώντας το φόβο, χαράζοντας διαδρομές χειραφέτησης», 24-25/6/2010, στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ν. Φιλαδέλφειας

τον Basaglia και το κίνημά του και για τις νεωτεριστικές εμπειρίες που ήδη υπήρχαν σε άλλες περιοχές της Ιταλίας. Ακουσα, για πρώτη φορά, να μιλάνε για την Τεργέστη

και άρχισα να ψάχνω γύρο μου. Ηρθα έτσι σε επαφή με την Maria Grazia Giannichedda, πρόεδρο του Fondazione Basaglia, με την Margherita Rossetti, εκπρόσωπο των οικογενειών που στην Ιταλία πάλευαν ενάντια στα Ψυχιατρεία και για την εφαρμογή του νόμου 180, με την Franca Ongaro Basaglia, σύζυγο του Franco και γερουσιαστή της ανεξάρτητης αριστεράς.

Αποφάσισα έτσι να ιδρύσω τον ‘Σύλλογο της Σαρδηνίας για τη εφαρμογή της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης’ (Associazione Sarda per l’ Attuazione della Riforma Psichiatrica) και να ενώσω τις δυνάμεις μου στον αγώνα των άλλων συλλόγων που εκείνα τα χρόνια ιδρύονταν σε άλλες περιοχές της Ιταλίας. Ηθελα, μαζί με την αδελφή μου Paola, που κι΄ αυτή δεσμεύτηκε στον ίδιο δρόμο, μια δυνατότητα, για την αδελφή μου M. Antonietta, εξόδου από αυτή την κατάσταση που φαινόταν χωρίς επιστροφή. Ηθελα γι΄ αυτήν επαρκή θεραπευτική αντιμετώπιση χωρίς εγκλεισμό, ήθελα να φτάσει να είναι «όπως ήταν πριν». Να ξαναγυρίσει στην οικογένεια σε μια κατάσταση κανονικότητας. Την ίδια χρονιά, στην Ιταλία, μαζί με την Franca Basaglia και την Maria Grazia Giannichedda, καταφέρνουμε να συγκροτηθεί το Συντονιστικό όργανο των Συλλόγων (Coordinamento Nazionale delle Associazioni) που έπαιρναν ανοιχτά θέση υπέρ του 180.

Ετσι, λοιπόν, οι προσωπικές μας ιστορίες έρχονται από πολύ μακριά, κάθε μια με το δικό της φορτίο οδύνης, κούρασης, θυσιών και η συλλογική μας εμπειρία ξεκινά από την ενσυνείδητη αναγνώριση και κοινή αποδοχή της αξίας που έχει μια διαδικασία πολιτισμού, που ξεκίνησε το 1978, στην Ιταλία, με τους νόμους για την Υγειονομική και την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση.

Αυτή η συλλογική διαδικασία είχε ως αποτέλεσμα το μετασχηματισμό, το 1993, του Συντονιστικού οργάνου σε Εθνική Ενωση όλων των Συλλόγων οικογενειών, που συνέχιζαν να ιδρύονται σχεδόν παντού. Από μια αρχική ομάδα 9 Συλλόγων, περάσαμε σήμερα σε μια κατάσταση όπου αντιπροσωπεύουμε πάνω από 160, με δέσμευση, ικανότητες και αποφασιστικότητα στις διάφορες περιοχές της Ιταλίας.

Η UNASAM κατέκτησε ένα ρόλο πρώτης τάξης τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, αντλώντας ευρείες συμφωνίες και αναγνώριση, ακόμα και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και από Επιστημονικές Κοινότητες.

Στόχος των Συλλόγων μας είναι να επαγρυπνούμε ώστε όλα τα προσφιλή μας πρόσωπα που υποφέρουν ψυχικά να έχουν εγγυημένο το δικαίωμα να είναι καλά και σε όλους τους πολίτες το δικαίωμα να διατηρούν την ψυχική τους υγεία.

Πιστεύουμε ότι έχουμε κάνει αρκετά και οι συγκεκριμένες δραστηριότητές μας είχαν ως αποτέλεσμα την οικοδόμηση κοινωνικών συνεταιρισμών, την επινόηση μορφών στέγασης, την ενεργοποίηση χώρων ακρόασης, χώρων συνάντησης και κοινωνικής συνεύρεσης, την προώθηση της παροχής φροντίδας στο σπίτι, την πραγματοποίηση πολιτιστικών πρωτοβουλιών, την ανάπτυξη δημόσιου διάλογου και συνεργιών διαφόρων ειδών. Θέσαμε σε εφαρμογή εκπαιδευτικά προγράμματα για τις οικογένειες και για εθελοντές, πειραματιστήκαμε με την αυτοβοήθεια, δώσαμε φωνή και ορατότητα στα άτομα που πάσχουν ψυχικά.

Η εμπειρία μας, που διαχέεται μέσω των Συλλόγων μας, συνιστά σημείο αναφοράς για χιλιάδες μέλη οικογενειών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα και που διεκδικούν παρεμβάσεις υγειονομικές και κοινωνικές που σέβονται στην αξιοπρέπεια και την ελευθερία.

Οι γνώσεις μας, σήμερα, αποτελούν μια συλλογική πολιτισμική αποσκευή και αυτό το οφείλουμε σ΄ όποιον όλα αυτά τα χρόνια μας στήριξε, μας έδωσε σωστές πληροφορίες, αποκατέστησε την ελπίδα έδειξε ότι είναι δυνατές οι καλές πρακτικές σε πολλούς χώρους στην Ιταλία που δίνουν καλά αποτελέσματα. Σ΄ εκείνες τις γυναίκες και τους άνδρες (ξεκινώντας από την Τεργέστη) που εκτέθηκαν σε πρώτο πρόσωπο, με τα μέσα που είχαν στη διάθεσή τους, για να υπερασπίσουν μέχρι σήμερα αυτή τη θεωρητική και πρακτική διαδρομή ενός μεγάλου πολιτισμού που ξεκίνησε με τον Franco Basaglia, που ήθελε όσο τίποτα άλλο ν΄ απελευθερώσει την κοινωνία από την ανάγκη του ψυχιατρείου, απελευθερώνοντας τα πρόσωπα. Είναι χάρη στα δικά τους παραδείγματα και στη δική τους ισχυρή στήριξη που μπορέσαμε να προχωρήσουμε, να συνεχίσουμε να παλεύουμε και να μεταφέρουμε την ίδια δύναμη και αποφασιστικότητα σε πολλούς άλλους.

Αλλά ενώ εμείς παλεύαμε για τα δικαιώματα και αναπτυσσόταν η Οργάνωσή μας, η κεντρική κυβέρνηση και οι Περιφέρειες συνέχιζαν σκόπιμα να καθυστερούν να απαντήσουν στα αιτήματά μας. Το πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα το κερδίσαμε το 1994 με τη εμφάνιση του πρώτου Προγράμματος για τη Εθνική Ψυχική Υγεία (1ο Progetto Obiettivo Nazionale Salute Mentale). Η οδηγία για το οριστικό κλείσιμο των ψυχιατρείων ήταν σαφής, τα ίδιο όπως και το οργανωτικό μοντέλο που προτεινόταν, η θεσμοθέτηση του Τομέα Ψυχικής Υγείας (Dipartimento di Salute Mentale). Την ίδια στιγμή οι νόμοι οι σχετικοί με την χρηματοδότηση εισήγαγαν σκληρές κυρώσεις ενάντια στις περιφέρειες που δεν θα εφάρμοζαν τις προβλέψεις του Προγράμματος.

Ηταν χάρη στην απειλή των κυρώσεων που την περίοδο 1998-2000 έκλεισε ο μεγαλύτερος αριθμός των ιταλικών ψυχιατρείων. Οι οδηγίες για τις διαδικασίες που έπρεπε ν΄ ακολουθηθούν ήταν σαφείς. Σε κάθε εξιτήριο έπρεπε ν΄ ανταποκρίνεται ένα πλάνο «διαφοροποιημένο και εξατομικευμένο» και αντί γι΄ αυτό, ασθενείς και προσωπικό μεταφέρονταν μαζικά σε ανεπαρκείς στεγαστικές δομές, που επανέφεραν αναλλοίωτο το μοντέλο του ψυχιατρείου: κλειδωμένες πόρτες, φαρμακολογικός έλεγχος. Μερικές από αυτές τις δομές δημιουργήθηκαν στον ίδιο το χώρο του ψυχιατρείου, όπου ακόμα συνεχίζουν να βρίσκονται.

Η διαδικασία υπέρβασης των ψυχιατρείων στην Ιταλία, ως εκ τούτου, ήταν μακρά και πολύπλοκη και δεν είδε πάντα τα διάφορα θεσμικά επίπεδα να εμπλέκονται και να δεσμεύονται, στον ίδιο βαθμό, παντού. Μπορούμε να πούμε, λοιπόν, ότι η αληθινή διαδικασία της αλλαγής ξεκινά το 2000 με το κλείσιμο και του τελευταίου δημόσιου ψυχιατρείου. Ξεκινά από αυτές τις γυναίκες και αυτούς τους άνδρες που απελευθερώθηκαν από τη βία και τον εγκλεισμό, από την απελευθέρωση των λειτουργών, από τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των τεράστιων οικονομικών πόρων και της ακίνητης περιουσίας για την αποκατάσταση δικαιωμάτων και νοήματος.

Με τα χρόνια καταχτήσαμε:

-Δυο Εθνικά Προγράμματα.

-Μια Κυβερνητική Συνδιάσκεψη για την Ψυχική Υγεία (το 2001).

-Τις Εθνικές Κατευθυντήριες Γραμμές, που προήλθαν από το Υπουργείο Υγείας το 2008 και εγκρίθηκαν από την Συνδιάσκεψη των Περιφερειών.

- Την απόφαση που υιοθέτησε η Συνδιάσκεψη των Περιφερειών να ορίσει, για την Ψυχική Υγεία, ποσοστό όχι λιγότερο από 5% των πόρων για την Υγεία.

- Την έγκριση από μέρους της Συνδιάσκεψης των Περιφερειών των κατευθυντήριων γραμμών για την αναγκαστική νοσηλεία.

- Το Σχέδιο Δράσης της Συνδιάσκεψης του Ελσίνκι, που εγκρίθηκε από τους Υπουργούς της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

- Την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εγκρίθηκε το 2009.

Σήμερα στην Ιταλία υπάρχει μια δύσκολη ανισορροπία σε εθνικό επίπεδο, σε σχέση με την ποιότητα, την οργάνωση και τη διάχυση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Εξαιτίας της έλλειψης προσοχής σε εθνικό επίπεδο και της ατελούς επαγρύπνησης, απουσιάζει σε πολλές Περιφέρειες (ή δεν εφαρμόζεται) ένας σφαιρικός προγραμματισμός, που να καλύπτει ολόκληρη την κοινότητα της Περιφέρειας και να εγγυάται μιαν ισότιμη διανομή των οικονομικών και των ανθρώπινων πόρων που είναι αναγκαίοι. Ενας προγραμματισμός που, βασισμένος στην αναγνώριση της αξίας του Τομεακού (Dipartimentale) μοντέλου, θέτει όλες τις Τοπικές Υπηρεσίες Υγείας (ASL) σε συνθήκες που να μπορούν να προσφέρουν αυτή την πολυπλοκότητα των θεμελιωδών παρεμβάσεων που απαιτούνται για μια καλή και επαρκή ανάληψη της φροντίδας. Ξεκινώντας από τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας οργανωμένων στη βάση της 24ωρης λειτουργίας 7 μέρες την εβδομάδα.

Παρατηρούμε ως εκ τούτου, ότι σε ένα μεγάλο μέρος των κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, η παρέμβαση για φροντίδα είναι τύπου εξωτερικού ιατρείου, με επισκέψεις στο γιατρό (όταν - ο ‘ασθενής’ - πηγαίνει καλά) κάθε δύο ή τρεις μήνες. Η φροντίδα είναι επικεντρωμένη στην χορήγηση φαρμάκων (η δαπάνη για τα οποία έχει φτάσει σε δυσθεώρητα και δυσανάλογα ύψη) και οι δραστηριότητες πρόληψης και αποκατάστασης είναι βασικά περιθωριακές.

Η νευροψυχιατρική των παιδιών και των εφήβων δεν επικοινωνεί σταθερά και δομικά με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας των ενηλίκων και, ομοίως, οι υπηρεσίες για τις εξαρτήσεις. Προσδιορίζοντας, μ΄ αυτό τον τρόπο, μια κατάσταση απαράδεκτη στο πέρασμα από τη μια υπηρεσία στην άλλη, στην ασυνέχεια στην ανάληψη της φροντίδας και ως εκ τούτου, παράγοντας εγκατάλειψη.

Οι πιο σοβαρές καταστάσεις είναι εκείνες που περισσότερο υποφέρουν από την κακή οργάνωση των υπηρεσιών, στο βαθμό που είναι εκείνες που θα απαιτούσαν μια μείζονα και συνεχή παρουσία λειτουργών της ψυχικής υγείας στους χώρους όπου τα άτομα ζουν.

Δεν πάνε, όμως, παντού τα πράγματα άσχημα, δείχνοντας ότι, όταν θέλουμε, μπορούμε.

Μπορούμε να βρούμε σε όλες τις Περιφέρειες, σε μερικές Τοπικές Υπηρεσίες Υγείας (ASL) και σε μερικούς Τομείς Ψυχικής Υγείας (Dipartimenti di Salute Mentale -DSM) παραδείγματα καλών πρακτικών. Καλά οργανωμένες κοινοτικές υπηρεσίες, ικανές ν΄ αναλαμβάνουν το αίτημα για παρέμβαση και για βοήθεια που προέρχονται από την τοπική κοινότητα. Χώροι όπου, ξεπερνώντας τις προκαταλήψεις και το στίγμα, μπήκαν σε εφαρμογή πολιτικές και πρακτικές σφαιρικής και συνεχούς ανάληψης της φροντίδας και όπου εξασφαλίστηκαν διαδρομές αποκαταστασιακές και κοινωνικής ενσωμάτωσης, σύμφωνα με τις οδηγίες των Εθνικών Προγραμματισμών για την Ψυχική Υγεία.

Σ΄ αυτούς τους χώρους/σύμβολα, τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα θετικά και έδειξαν ότι ακόμα και σε καταστάσεις πιο σοβαρές, τα πρόσωπα που βιώνουν την κατάσταση της ψυχικής οδύνης, αν έγκαιρα και σωστά αναληφθεί η φροντίδα τους, αν επαρκώς στηριχτούν, μπορούν να βελτιωθούν αξιόλογα ή και ν΄ αναρρώσουν και ν΄ αποκατασταθούν στην κοινωνική και εργασιακή ζωή.

Από αυτές τις καλές πρακτικές πρέπει να ξεκινήσουμε, για να τις αναγνωρίσουμε, να τις αξιολογήσουμε και να τις διαδώσουμε στην υπόλοιπη χώρα.

Εμείς παλεύουμε έτσι ώστε οι κοινοτικές παρεμβάσεις θεραπείας, βοήθειας και αποκατάστασης, να προσφέρονται και να προτείνονται σε όλες τις φάσεις της κατάστασης ψυχικής οδύνης, με θεραπείες προσανατολισμένες προς την ανάρρωση, επαληθεύσιμες και αξιολογήσιμες ταυτόχρονα. Οπως υπογραμμίζεται στην Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: «…τα άτομα που πάσχουν από ψυχικές παθολογίες πρέπει να θεραπεύονται και να βοηθούνται με αξιοπρέπεια και ανθρωπιά…οι υπηρεσίες ιατρικής θεραπείας και βοήθειας πρέπει να έχουν επάρκεια, υψηλής

ποιότητας, προσβάσιμοι σε όλους και πρέπει να τους εξασφαλίζεται ο χαρακτήρας της καθολικότητας…το δικαίωμα των ανθρώπων να δέχονται ή να μην δέχονται θεραπεία θα έπρεπε να συμφωνείται με σαφήνεια…τα άτομα θα έπρεπε, στο μέτρο του δυνατού, να συμμετέχουν στις αποφάσεις πάνω στις θεραπείες τους και να ‘ακούγονται’ συλλογικά όσον αφορά τις υπηρεσίες…οι παρενέργειες των φαρμάκων που συνταγογραφούνται θα έπρεπε να μειωθούν στο ελάχιστο και θα έπρεπε να παρέχονται πληροφορίες και συμβουλές στα πρόσωπα που θέλουν να διακόψουν την θεραπεία με τρόπο ασφαλή…».

Εδώ τίθεται με επείγοντα τρόπο της συναίνεσης μετά επαρκή πληροφόρηση (informed consensus). Ολοι έχουν τα δικαίωμα να γνωρίζουν τους κινδύνους και τα οφέλη από την προτεινόμενη θεραπεία και να μπορούν να την ακολουθήσουν εθελοντικά και με πλήρη γνώση. Η μη επιδίωξη της συναίνεσης και, ως εκ τούτου, της θεραπευτικής συμμαχίας, παράγει δυσπιστία στη θεραπεία και στους λειτουργούς με συνέπεια την απομάκρυνση από την υπηρεσία.

Ένα από τα κυριότερα προβλήματα που έχουμε στην Ιταλία αφορά στη λειτουργία των ψυχιατρικών κλινικών στα γενικά νοσοκομεία (Servizi Psichiatrici di Diagnosi e Cura), στην πλειονότητα των οποίων παραμένουν τρόποι οργάνωσης και λειτουργίας κατασταλτικοί, που τραυματίζουν την αξιοπρέπεια και την ελευθερία των προσώπων. Σε όλες τις Περιφέρειες της Ιταλίας, με εξαίρεση αυτή της Friuli Venezia Giulia, υπάρχουν νοσοκομειακές μονάδες που έχουν κλειδωμένες πόρτες και εφαρμόζουν την πρακτική της μηχανικής καθήλωσης (σε μερικές από αυτές - για παράδειγμα στη Σαρδηνία, στην Puglia, στην Campania και στην Emilia - έχουν πεθάνει άνθρωποι στη διάρκεια μηχανικών καθηλώσεων που παρατάθηκαν για πολλές μέρες). Η μηχανική καθήλωση θεωρείται καθαρά από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και εμείς θέλουμε αυτή η πρακτική (που ορισμένοι θεωρούν ως ιατρική πράξη) ν΄ απαγορευτεί πλήρως σε οποιαδήποτε υγειονομική υπηρεσία. Μπορεί κανείς να δεχτεί ότι ανθρώπινα όντα μπορούν να πεθάνουν σ΄ ένα νοσοκομείο επειδή καθηλώθηκαν; ΟΧΙ. Δεν μπορεί να γίνει δεκτό, δεν πρέπει να γίνει δεκτό, δεν πρέπει να το αποδεχτούν αυτοί που καλούνται να εγγυηθούν την ασφάλεια και την υγεία των πολιτών. Εμείς οι οικογένειες, δεν μπορούμε να το αποδεχτούμε.

Σε μερικές Ψυχιατρικές Κλινικές Γενικών Νοσοκομείων μπορούμε να βρούμε ειδική φρουρά, σε άλλες τις κάμερες κλειστού κυκλώματος, σε άλλες οι πόρτες έχουν την γνωστή μικρή τρύπα (το «χαφιέ», όπως οι πόρτες των κελιών στις φυλακές) και τα περιβάλλοντα δεν έχουν καμιά άνεση.

Κα όμως, ακόμα και όσον αφορά στις νοσοκομειακές παρεμβάσεις για τις επείγουσες καταστάσεις, βρίσκουμε, σε κάθε Περιφέρεια της Ιταλίας, εκπληκτικά παραδείγματα καλών υπηρεσιών και σωστών θεραπευτικών πρακτικών. Υπηρεσίες όπου δεν καθηλώνουν εδώ και τριάντα χρόνια, με τις πόρτες ανοιχτές, όπου δεν εφαρμόζεται το ηλεκτροσόκ, τα περιβάλλοντα είναι ζεστά και το προσωπικό δεν ζει σε συνθήκες μιας βαριάς ματαίωσης.

Το να παλεύουμε ενάντια σε χώρους που παραβιάζουν τα πιο στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα είναι ακριβώς το καθήκον μας και πρέπει να το κάνουμε χωρίς καμιά ταλάντευση γιατί είμαστε από την μεριά της λογικής. Το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Απόφασή του περασμένου χρόνου, «…υποστηρίζει ότι η προσφυγή στη βία είναι αντιπαραγωγική, το ίδιο όπως η αναγκαστική χορήγηση φαρμάκων και οποιαδήποτε μορφή νοσηλείας σε δομές με κλίνες και αναγκαστικής χορήγησης φαρμάκων πρέπει να είναι περιορισμένη σε χρόνο και, στο μέτρο του δυνατού, να επανεξετάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και να πραγματοποιείται με την συγκατάθεση του ασθενή, ή εν απουσία αυτής, ως έσχατο μέσο, με την επικύρωση μιας πολιτικής/κοινοτικής αρχής….είναι της γνώμης, επιπλέον, ότι πρέπει να αποφεύγεται οποιαδήποτε μορφή περιορισμού της προσωπικής ελευθερίας, ιδιαίτερα οι καθηλώσεις για τις οποίες είναι αναγκαία μια παρακολούθηση, ένας έλεγχος και μια επαγρύπνηση των δημοκρατικών θεσμών, προκειμένου να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των προσώπων και για να αποφευχθούν ενδεχόμενες καταχρήσεις τους».

Με δύναμη, λοιπόν, θέτουμε το ζήτημα των κακών πρακτικών στις ψυχιατρικές υπηρεσίες των Γενικών Νοσοκομείων και θα θέλαμε να γίνουν γνωστές απ΄ όλους, σ΄ όλο τον κόσμο, οι θετικές εμπειρίες των υπηρεσιών όπου εργάζονται με πλήρη σεβασμό σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, σεβόμενοι τις παραμέτρους της επάρκειας και της αποτελεσματικότητας. Στις καταστάσεις του ‘επείγοντος’ έχουμε την ανάγκη να μπορούμε να εμπιστευόμαστε τη νοσοκομειακή υπηρεσία χωρίς να πρέπει να φοβόμαστε ότι το αίτημα για θεραπεία μετασχηματίζεται σε ενέργειες που τραυματίζουν τα δικαιώματα και την υγεία των προσώπων. Και τα τελευταία αυτά χρόνια έχουμε καταγράψει στην Ιταλία μια μαζική αναβίωση των πρακτικών που θεωρούσαμε ότι είχαν φτάσει στην οριστική τους εγκατάλειψη. Ενας θαρραλέος νοσηλευτής αντιπαρατίθεται με τον Διευθυντή του πάνω στην πρακτική της μηχανικής καθήλωσης και της κλειδωμένης πόρτας και τονίζει : «δεν είμαστε μπροστά σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης όταν ένα πρόσωπο, που δεν θέλει με κανένα τρόπο να κλειστεί σ΄ ένα ψυχιατρικό τμήμα, ρίχνει καμιά κλωτσιά στην πόρτα, φωνάζει, καταριέται, απειλεί….δεν είναι κατάσταση έκτακτης ανάγκης όταν ένα άτομο ενοχλεί πολύ γιατί είναι συγχυσμένο και είναι νύχτα…δεν είναι κατάσταση έκτακτης ανάγκης όταν φοβάται μόνο ότι θα πέσει από το κρεβάτι επειδή είναι ηλικιωμένη και αποπροσανατολισμένη…πιστεύω ότι έχει φτάσει η στιγμή να ξεκινήσουμε μια διαδρομή υπέρβασης αυτής της πρακτικής, όλο και πιο πολύ δύσκολο να την υπερασπιστεί κανείς. Είμαι σίγουρος ότι θα βρει τους νοσηλευτές, αν επαρκώς κινητοποιηθούν από τους υπεύθυνους και απελευθερωθούν από συγκεκριμένες συνθήκες, έτοιμους να δεσμευτούν προσωπικά με ενθουσιασμό».

Για να ξεπεράσουμε αυτές τις κριτικές νομίζουμε ότι πρέπει να επαναφέρουμε το ζήτημα στο κομβικό του σημείο. Να ξαναβάλουμε το ανθρώπινο πρόσωπο και τις ανάγκες του στο κέντρο υποστηρίζοντας τις υπηρεσίες κοινοτικής ψυχικής υγείας, με Κέντρα Ψυχικής Υγείας που να είναι σε θέση να εξασφαλίζουν την ανάληψη της φροντίδας 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα. Με οργανικές θέσεις επαρκείς σε αριθμό και με όλες τις αναγκαίες επαγγελματικές φιγούρες, σε εφαρμογή των οδηγιών του Εθνικού Προγράμματος για την Ψυχική Υγεία (Progetto Obiettivo Nazionale Salute Mentale) και των Εθνικών Κατευθυντήριων Γραμμών, με επαρκείς οικονομικούς πόρους προκειμένου να δοθεί απάντηση στις πολλαπλές ανάγκες, τις οποίες εκφράζει το πρόσωπο που βιώνει την ψυχική οδύνη.

Ο δρόμος είναι αυτός της κοινωνικο-υγειονομικής ενσωμάτωσης/ολοκλήρωσης και του κοινού σχεδιασμού. Η κανονικότητα της ζωής.

Πρέπει επομένως να εξασφαλιστούν επενδύσεις για την στήριξη των Κοινωνικών Επιχειρήσεων και να υποστηριχτεί η κοινωνική ενσωμάτωση των προσώπων που παρακολουθούν οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας, επίσης και κυρίως διαμέσου της εργασίας, της εκπαίδευσης, της κατοικίας, της κοινωνικότητας, των συναισθηματικών σχέσεων.

Ένα θεμελιακό σημείο αυτής της διαδικασίας θεραπείας και ανάληψης της φροντίδας αφορά την διαμονή, το σπίτι. Και είναι σ΄ αυτό τα σημείο που συναντούμε μεγάλες λειτουργικές δυσκολίες από τη μεριά των υπηρεσιών μας, που οφείλονται, ακριβώς στην έλλειψη των πόρων. Εμείς πιστεύουμε ότι οι διαθέσιμες δομές για κατοικία στην ψυχική υγεία δεν πρέπει να διαφοροποιούνται από τις δομές που διατίθενται για τις κανονικές αστικές κατοικίες. Αυτό θα ευνοούσε την ενεργοποίηση ομάδων συγκατοίκησης, διαδρομές υποβοηθούμενης διαμονής, μικρών κοινοτήτων με διαφορετικό βαθμό βοήθειας ανάλογα με την ανάγκη καθενός, βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής και τους όρους της υγείας πολλών προσώπων που βιώνουν την εμπειρία της ψυχικής οδύνης. Σε διάφορες περιφέρειες προγραμματίζονται παρεμβάσεις αυτού του τύπου που δίνουν καλά αποτελέσματα. (Εάν υπάρχει χρόνος θα ήθελα να σας δείξω ένα βίντεο που παρουσιάζει μια αυτές τις εμπειρίες).

Είναι αναγκαίες εκστρατείες σε τακτά χρονικά διαστήματα για την ευαισθητοποίηση και την πάλη ενάντια στο στίγμα και τις προκαταλήψεις, με την εμπλοκή των σχολείων, του Πανεπιστήμιου, των τοπικών φορέων, της κοινωνίας των πολιτών.

Στην Ιταλία σκεπτόμαστε ότι πρέπει να διατρέξουμε, χωρίς περαιτέρω αναβολές, το δρόμο της οριστικής υπέρβασης των Δικαστικών Ψυχιατρείων. Υπάρχουν πολύ σημαντικές και θετικές εμπειρίες που δείχνουν ότι είναι δυνατό ν΄ αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των ατόμων που είναι έγκλειστα στα Δικαστικά ψυχιατρεία διαμέσου εξατομικευμένων διαδρομών κοινωνικής επανένταξης. Αποκαθιστώντας τα άτομα στη ζωή, στην κοινότητά τους, στην οικογένειά τους. Δεν μπορούν πια να γίνονται ανεκτές οι απαράδεκτες και απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες είναι αναγκασμένα να ζουν άτομα ευάλωτα των οποίων το μόνο φταίξιμο είναι ότι βιώνουν μια κατάσταση ψυχικής οδύνης. Στην Ιταλία επιβλήθηκαν πρόσφατα κυρώσεις από το Συμβούλιο της Ευρώπης για τις συνθήκες στις οποίες ζουν οι έγκλειστοι σ΄ αυτούς τους χώρους.

Η δική μας σταθερή αντίθεση στους απάνθρωπους χώρους και στις πρακτικές συνιστά το σύνθημα των ενεργειών μας. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε καθυστερήσεις, παραλείψεις, απροσεξίες, αδιαφορία.

Τα προβλήματα είναι επείγοντα, πολύπλοκα, αλλά αντιμετωπίσιμα και καθένας καλείται να εκπληρώσει το μέρος που τον αφορά.

Εμείς μπορούμε να ασκούμε πιέσεις στις Περιφέρειες με την καθημερινή μας δέσμευση, εμείς μπορούμε να συνεχίσουμε να ευαισθητοποιούμε την κοινή γνώμη, εμείς μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που κάνουμε εδώ και δεκαετίες. Αλλά οι Κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν το δικό τους μέρος.

Στην Ιταλία βρίσκεται σε εξέλιξη, από αυτή την Κυβέρνηση, με πρωτοβουλία μερικών μελών του κοινοβουλίου της κεντροδεξιάς, η προσπάθεια να ξαναφέρουν την ψυχιατρική σε μια διάσταση φυλακτική και κατασταλτική. Και εμείς οι οικογένειες είμαστε αποφασισμένες να αντιταχθούμε σ΄ αυτά τα σχέδια νόμου, που θα είχαν ως αποτέλεσμα την εκ των πραγμάτων κατάργηση του νόμου 180 και, ως εκ τούτου, το μετασχηματισμό του Νόμου για την Μεταρρύθμιση στην Υγεία, για την οποία όλος ο κόσμος μας ζηλεύει. Θέλουν να εισάγουν την προσφυγή στις παρατεταμένες αναγκαστικές νοσηλείες (διάρκειας 6 μηνών που θα μπορούν ν΄ ανανεωθούν), για να απαντήσουν σε καταστάσεις με το χαρακτήρα του επείγοντος, λύση που, πέρα από το να είναι επιζήμια και παράλογη από θεραπευτική σκοπιά, είναι σε αντίθεση με τον Συνταγματικό μας Χάρτη.

Χρησιμοποιούνται οι δυσκολίες και η οδύνη πολλών οικογενειών για να επιχειρηθεί μια αναθεώρηση του νόμου της μεταρρύθμισης και να μεταφέρουν τεράστιους δημόσιους οικονομικούς πόρους προς τις ιδιωτικές κλινικές, όπου θέλουν να κλείσουν τα άτομα που «δεν είναι συνεργάσιμα». Η δική μας θέση είναι, αντίθετα, για την υπεράσπιση των δημόσιων υπηρεσιών και για την εξατομίκευση και την υπέρβαση όλων εκείνων των χώρων, μέσα στους οποίους τα άτομα «ιδρυματοποιούνται για όλη τους τη ζωή» σε συνθήκες εγκατάλειψης.

Θέλουμε η Ιταλική κυβέρνηση να προωθήσει αυτό που είχε ήδη προσδιοριστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση (και υποστηριχτεί από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα) και να κάνει μια προσεκτική καταγραφή στις Περιφέρειες, για το αν, σε όλη την εθνική επικράτεια, εξασφαλίζονται καλές υπηρεσίες ψυχικής υγείας προσανατολισμένες προς την ανάληψη της φροντίδας, σε εξατομικευμένη βάση και στην κατεύθυνση διαδρομών ανάρρωσης.

Στην Ιταλία, με το Νόμο της Υγειονομικής Μεταρρύθμισης Ν. 833 (που περιλαμβάνει τα άρθρα του νόμου της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης 180) το Κράτος αναγνωρίζει και εγγυάται σε όλους τους πολίτες το καθολικό δικαίωμα της υγειονομικής φροντίδας, ανεξάρτητα από τις οικονομικές και κοινωνικές τους συνθήκες και επιβεβαιώνει τη αρχή της ισότητας. Αναλαμβάνει, ως εκ τούτου, μια πλήρη υπευθυνότητα απέναντι στα πιο αδύναμα στρώματα. Συγκεκριμενοποιείται, έτσι, η αρχή της κεντρικότητας της προληπτικής παρέμβασης και στον κοινωνικό και στον υγειονομικό τομέα. Το δικαίωμα στην υγεία ως δικαίωμα να είμαστε καλά.

Εάν το Κράτος έχει αναλάβει αυτή την υποχρέωση απέναντι στους πολίτες, η κεντρική Κυβέρνηση και οι Περιφερειακές κυβερνήσεις έχουν την υποχρέωση να δημιουργήσουν τους οικονομικούς και οργανωτικούς όρους ώστε αυτό το καθολικό δικαίωμα να γίνεται σεβαστό.

Και οι πολίτες έχουν το δικαίωμα/καθήκον να επαγρυπνούν έτσι ώστε αυτά τα δικαιώματα να μη παραμελούνται…

Το καθήκον των συλλόγων μας είναι ακριβώς αυτό: να επαγρυπνούμε ώστε στα αγαπημένα μας πρόσωπα, που υποφέρουν ψυχικά, να εξασφαλίζεται το δικαίωμα να είναι καλά και σε όλους τους πολίτες το δικαίωμα να διατηρούν την ψυχική τους υγεία.

 

 

 


1.ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΨΥΧΙΑΤΡΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΕΝΟΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Gisella Trincas*

Την πρώτη φορά που πέρασα τα κάγκελα ενός ψυχιατρείου ήμουνα 22 ετών και ήταν το 1974. Πήγαινα στην αδελφή με την καρδιά το στόμα χωρίς να καταλαβαίνω γιατί την είχαν φέρει σ΄ αυτό το τρομερό μέρος. Διέσχισα εκείνο το δρόμο με τα πόδια μέχρι τα τελευταίο περίπτερο, σχεδόν στην κορυφή. Τις επόμενες φορές πήγαινα με το αυτοκίνητο μέχρι μέσα στον περίβολο του περιπτέρου γιατί φοβόμουν. Πήγαινα πάντα μαζί με τα άλλα μέλη της οικογένειά μου, αλλά φοβόμουν αισθανόμουν ένα έντονο σφίξιμο σ στομάχι: δεν ήταν φόβος για τους ανθρώπους, αλλά φόβος για το χώρο......

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε όλο το άρθρο...

 

 

2. ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ! - Γιαννουλόπουλος Γιώργος


Είμαι ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Επιτροπής Χρηστών, πρώην χρηστών και επιζώντων της ψυχιατρικής, και εργάζομαι στην εργασιακή δομή «ΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΜΑΣ» στο Ψ.Ν.Α. – Δαφνί. Θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω γιατί μας αφορά όλους χαρακτηρισμένους ή μη τρελούς. Και όποιος χαρακτηρισμένος τρελός προτιμά μια πολιτικά ορθή ορολογία για να περιγράφει αυτή την κατάσταση , λυπάμαι αλλά εγώ δεν κρύβομαι πίσω από το δάκτυλό μου. Η σημερινή κατάσταση πραγμάτων και στη χώρα μας και διεθνώς απορυθμίζει και τρελαίνει όλο και πιο πολλούς κυρίως ευαίσθητους ανθρώπους οι οποίοι με τις κάτω από καθεστώς αδιεξόδου και οδύνης ενέργειές τους χαρακτηρίζονται – καταγράφονται ως ψυχασθενείς και εξουδετερώνονται δια παντώς.....

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε όλο το άρθρο...

 


 

Νέα του Blog

Το αδύνατο που έγινε δυνατό

20.02.2017 | Slider
Εμφανίσεις: 4225