ΑΠΟ «ΣΥΝΤΟΜΑ» ΕΩΣ «ΤΑΧΙΣΤΑ» ΣΠΡΩΧΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΟΛΕΘΡΟ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Τάραξε, ως φαίνεται, αρκετά τα, πάλαι ποτέ, «ήσυχα νερά» του Αυγούστου στο χώρο της ψυχικής υγείας η (αρνητική) δημοσιότητα που πήραν τα σχέδια της κυβέρνησης για άμεση έναρξη των διαδικασιών ενός fast track κλεισίματος των τριών ψυχιατρείων (ΨΝΑ, Δρομοκαίτειο, ΨΝΘ).

Αφορμή η βιασύνη της νέας ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, (με το γνωστό έγγραφο της Ζ. Μακρή «εδώ και τώρα προτάσεις…») να υλοποιήσει ,ήδη από πέρσι, ληφθείσες αποφάσεις, στη βάση των προτάσεων της ομάδας των τότε παρατρεχάμενων του Λοβέρδου (ως Επιτροπής για την Αναθεώρηση του Ψυχαργώς), οι οποίες αναγορεύθηκαν σε επίσημη πολιτική για την ψυχική υγεία για την επόμενη δεκαετία, με την γνωστή Υπουργική απόφαση Μπόλαρη, τρεις μέρες πριν τις περσινές εκλογές του Μαίου.

Είναι αυτές οι προτάσεις στη βάση των οποίων υπογράφτηκε το σύμφωνο Λυκουρέντζου- Αντόρ, με όλες τις προθεσμίες που αυτό θέτει μέχρι 31/12/15, καθώς και με το είδος και το πλάνο των σχετικών «δράσεων» προκειμένου, μέχρι τη δεδομένη ημερομηνία, να έχει επιτευχθεί η «τελική λύση».

Πρώτη βγήκε η αρμόδια υφυπουργός στο ραδιόφωνο να υπερασπίσει την πολιτική που της έχει ανατεθεί να εφαρμόσει, με μια παρέμβαση της οποίας η επιχειρηματολογία συνοψίζεται στην μετατροπή των ψυχιατρείων (που «δεν» θα κλείσουν, αλλά θα «μετασχηματιστούν»), σε «πάρκα υγείας για τους ψυχικά πάσχοντες»!!! Παρόλα αυτά, έβγαλε και μια είδηση, που δίνει μιαν απάντηση σε μερικές απορίες για το «πού θα πάνε» («μεταβούν» ή «μετακομίσουν») οι ασθενείς χρόνιας παραμονής στα τρία υπό κατάργηση ψυχιατρεία, οι οποίοι μάλλον δεν «χωράνε» στις «κενές θέσεις των στεγαστικών δομών ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ» : Σε ερώτηση του δημοσιογράφου για το «πότε βλέπει» το χρονοδιάγραμμα της μετάβασης των χρόνιων ασθενών, στα τέλη 13, ή αρχές 14, απάντησε ως εξής : «Οσο εξαρτάται από εμένα θα ήθελα να γίνει μέχρι το 13.. Σας λέω ότι το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου θα φωνάξουν, μια που με ρωτάτε για τις ψυχιατρικές δομές…. τις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, οι οποίες όφειλαν να έχουν ελεγχθεί με χαρτογράφηση και αργούν να το κάνουν…».

Εχουν, επομένως, στα σχέδιά τους και τις ιδιωτικές κλινικές. Όχι επανένταξη, λοιπόν, αλλά εγκλεισμός/εναπόθεση στον ανεξέλεγκτο και άκρως απανθρωποποιητικό ιδρυματισμό των ιδιωτικών κλινικών. Θα εξαρτηθεί, φυσικά, από το εάν «θα τα βρουν» με τους κλινικάρχες. Η παρακράτηση των συντάξεων, που είναι προς άμεση εφαρμογή, «κολλάει» όλο και πιο πολύ, όσο περισσότερο προχωράει η αποδιάρθρωση της ψυχικής υγείας, στα σχέδια της συνδυασμένης ιδιωτικοποίησης του συστήματος και του εξοστρακισμού των ψυχικά πασχόντων. Αλλά αν έχουν στα σχέδιά τους τις ιδιωτικές κλινικές (που μπορεί και να μη δώσουν την πλήρη «λύση»), γιατί να μην έχουν και τα κάθε είδους «άσυλα ανιάτων» σε κάθε γωνιά της χώρας;

Είναι τέτοιο το κλίμα που διαμορφώνεται, μέσα σε μια κρίση καθολική, χωρίς προηγούμενο και χωρίς λύση στο ορατό μέλλον, που όλα μπορεί κανείς να τα περιμένει, όπως, πχ, το να «προσφέρει» ο ίδιος ο Δήμαρχος της Λέρου (με επιστολή που έστειλε) στον Α. Γεωργιάδη, ως λύση στο «κλείσιμο των ψυχιατρείων», την εκ νέου μεταφορά στο ΚΘ Λέρου, μετά από 30 χρόνια (το 1982 είχαν σταματήσει οι μεταφορές εν μέσω διεθνούς κατακραυγής ), των ασθενών από τα υπόλοιπα ψυχιατρεία της χώρας!!!

Βγήκε, όμως, ενοχλημένος από τα σχετικά δημοσιεύματα, και ο Β. Μαυρέας, πρόεδρος της «Επιτροπής για την Αναθεώρησης του Ψυχαργώς», αυτής που επεξεργάστηκε το σχέδιο που τώρα υλοποιεί ο Α. Γεωργιάδης και η Ζ. Μακρή. Σε πλήρη συντονισμό με τη κυβερνητική πολιτική, σαν για να δηλώσει «παρών» και «διαθέσιμος» σε κάθε βοήθεια για την υλοποίηση του αναθεωρημένου «Ψυχαργώς», λέει, απλώς πιο συγκροτημένα, τη λέξη «τάχιστα» εκεί που η Ζ. Μακρή λέει «σύντομα».

Κάνει μια «μικρή παραχώρηση» και βάζει ως τερματικό σταθμό για την «μετακίνηση» των χρόνιων ασθενών την ημερομηνία που υπάρχει δέσμευση για το κλείσιμο των ψυχιατρείων, το2015.

Επαναλαμβάνει τον γνωστό αληθοφανή μύθο ότι το κλείσιμο των ψυχιατρείων «δεν είναι δέσμευση απέναντι στην τρόικα», δεν έχει σχέση με μνημόνια, αλλά είναι υποχρέωση της χώρας στη βάση των προβλέψεων του Ψυχαργώς» και των χρηματοδοτήσεων που πήρε από την ΕΕ γι΄ αυτό. Ετσι, όμως, η κυβέρνηση παρουσιάζει πολλά από τα μέτρα που παίρνει, ότι δεν είναι της τρόικας, αλλά δική «μας» επιλογή ή υποχρέωση άλλου είδους. Είναι όμως;

Εχουμε αναφερθεί διεξοδικά, στο παρελθόν, στο «Σχέδιο για την Αναθεώρηση του «Ψυχαργώς» στις διάφορες φάσεις της επεξεργασίας του, από την αρχική μέχρι την τελική. Ένα απίστευτο προχειρογράφημα, πραγματικό εξάμβλωμα «πολιτικής για την ψυχική υγεία». Να θυμίσουμε μόνο ότι οι αρχιτέκτονες της «Αναθεώρησης» μιλούσαν για το πλάνο τους του κλεισίματος των ψυχιατρείων, ως «σχεδίου εκτάκτου ανάγκης» και, όταν ξεμπροστιάστηκαν, το μετονόμασαν, σε επόμενη φάση της επεξεργασίας του (και σε ένδειξη της υψηλού επιπέδου επιστημονικής σοβαρότητας) σε «σχέδιο άμεσης προσαρμογής στις ιδιαιτερότητες του ΕΣΠΑ»!

Μπορεί να προκαλεί γέλια, αλλά αυτό είναι: τα διάφορα στάδια κλεισίματος των ψυχιατρείων περιγράφονται ως «έκτακτη ανάγκη» ή «άμεση προσαρμογή στο ΕΣΠΑ». Αν σ΄ αυτά προσθέσει κανείς και την ιδιαίτερη επιμονή στην προσαρμογή της ψυχικής υγείας στη σχέση κόστους-αποτελέσματος, σε μια στενά οικονομίστικη λογική και σε συνδυασμό με τη βιασύνη να γίνουν όλα, καταλαβαίνει κανείς ότι, όχι μόνο πρόκειται για «τρόικα», αλλά, επιπλέον, για μια από τις πιο εγκληματικές εφαρμογές των επιταγών της.

Δεν είναι τυχαίο ότι ήταν ο πρόεδρος της Επιτροπής για την Αναθεώρηση του «Ψυχαργώς» που μερίμνησε για την ημερίδα, πριν μερικούς μήνες, στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης (μαζί με το επιτελείο της ομάδας για την αξιολόγηση της ελληνικής ψυχιατρικής μεταρρύθμισης) με ειδικούς από την Μ. Βρετανία (Maudsley Hospital) για την μεταφορά στην Ελλάδα των άκρως λογιστικών διαχειριστικών πρακτικών και διοικητικών ρυθμίσεων (που εισήχθησαν επί Μπλερ και άνθησαν επί Κάμερον) των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των ίδιων των θεραπευτικών διαδικασιών, όπου ο θεραπευτής πρέπει να ξέρει ότι αν, πχ, σχεδιάσει πέντε συνεδρίες και αυτές χρειαστεί να γίνουν έξη, μπορεί να «πέσει έξω» ο προϋπολογισμός της μονάδας, με κίνδυνο να κλείσει…

Σε σχέση, τώρα, με την αποτυχία της επίτευξης του στόχου και την βιασύνη να προλάβουμε τις προθεσμίες. Κατ΄ αρχήν, μην ξεχνάμε ότι έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους και όχι με «άδειες φλούδες», που έλεγαν κάποτε «κάποιοι»..

Δεύτερον , δεν χρειάζεται να έχει πάει κανείς στο πανεπιστήμιο για να μπορεί να καταλάβει ότι, όταν βάζεις ένα στόχο που, για να επιτευχθεί, απαιτεί ορισμένες προϋποθέσεις, χωρίς τις οποίες δεν επιτυγχάνεται (ή, αν εκβιαστεί η «επίτευξή» του χωρίς αυτές, τότε αυτό που προκύπτει είναι κάτι εντελώς διαφορετικό), τότε αναβάλεις την «επίτευξη» του στόχου, εξετάζοντας τι πήγε στραβά.

Ότι, πχ, δεν έγινε ποτέ καμιά τομεοποίηση (που ούτε καν αναφέρεται από τον Β. Μαυρέα, αν και πρόκειται από τα πιο στοιχειώδη, καθώς, χωρίς αυτήν, δεν έχει νόημα η όποια περαιτέρω συζήτηση για μεταρρύθμιση). Οτι υπάρχουν ελάχιστα ΚΨΥ και αυτά που υπάρχουν, δεν λειτουργούν στη βάση της ολοκληρωμένης απάντησης ανάγκες του πληθυσμού ευθύνης, ούτε είναι διασυνδεδεμένα με τις κλινικές των γενικών νοσοκομείων του (μη υπάρχοντος) τομέα τους. Οτι το ψυχιατρικό σώμα ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε στ΄ αλήθεια για μια μετάβαση στην κοινότητα. Οτι δεν υπήρξε ποτέ, και πολύ περισσότερο σήμερα, μια πολιτική για την ψυχική υγεία. Οτι, όπως δεν σταματούν να λένε κάποιοι φίλοι από το International Mental Health Network, μεταρρύθμιση σημαίνει «αλλαγή τρόπου σκέψης, αλλαγή πρακτικής, αλλαγή συστήματος» - και τα τρία, προφανώς, σε διαλεκτική σχέση μεταξύ τους (χωρίς να λένε πουθενά, «τάχιστα»…).

Και έτσι να μπαίνουν διάφορα ερωτήματα. Γιατί, πχ, η Πελοπόννησος και τα Ιωάννινα εξακολουθούν να στέλνουν περιστατικά στο ΨΝΑ (και στο Δρομοκαίτειο), είτε γιατί δεν υπάρχουν διαθέσιμες κλίνες (Πελοπόννησος), είτε γιατί είναι «δύσκολα» περιστατικά που χρειάζονται ψυχιατρείο; Γιατί, επομένως, αντί να μιλάμε, ελαφρά τη καρδία, για «τάχιστη» μεταφορά των κλινικών των ψυχιατρείων στα γενικά νοσοκομεία, να μη βάλουμε σε προτεραιότητα, οι κλινικές που υπάρχουν στα γενικά νοσοκομεία να δημιουργήσουν τις κατάλληλες υποδομές (προς Θεού, όχι κλειδωμένα τμήματα και απομονώσεις) για να μην έχουν ανάγκη τα ψυχιατρεία;

Μήπως γι’ αυτό αφήνουμε, ως «μεταρρυθμιστική» πρόταση, την πρόβλεψη να παραμείνουν κάποια τμήματα για κάποιους «δύσκολους» ασθενείς που θέλουν «πολύ χρόνο νοσηλείας»; Και πού θα είναι αυτά τα «ειδικά τμήματα» (πέρα από τις δικαστικές φυλακές για τους ασθενείς με το άρθρο 69, το οποίο αφήνουμε για άλλη ευκαιρία)…μήπως στο «πάρκο υγείας» της κ. Μακρή;

Τι σημαίνει, κατά τον Β. Μαυρέα, να μεταφερθεί η απεξάρτηση (εκτός από τις μονάδες νοητικής υστέρησης και γηροψυχιατρικών) στο γενικό νοσοκομείο; Υποθέτουμε ότι όταν μιλάει για απεξάρτηση στα ψυχιατρεία, ξέρει για τί μιλάει, για το 18 Ανω στο ΨΝΑ και την αντίστοιχη μονάδα στο ΨΝΘ. Να πάει, λέει, το 18 Ανω, σε γενικό νοσοκομείο- και μάλιστα, χωρίς να ενοχλεί. Αποφεύγουμε εν προκειμένω τον όποιο σχολιασμό….

Και τελευταίο αλλά όχι έσχατης σημασίας: έχει σκεφτεί κανείς από την περιβόητη Επιτροπή ότι, ακόμα και σε μια λογική «μετατροπής των πόρων», μεταξύ των οποίων και του προσωπικού, για μετάβαση από το ψυχιατρείο σε δομές «εκτός», ότι το προσωπικό που έχει μείνει (σε ΨΝΑ και Δρομοκαίτειο), δεν φτάνει ούτε για την στοιχειωδώς θεραπευτική και ασφαλή στελέχωση των κλινικών (που θα έχουν μεταβεί) στα γενικά νοσοκομεία; Και δεν μιλάμε για δημιουργία ΚΨΥ, που είναι η βασική μονάδα (ο κεντρικός πυρήνας) σ΄ ένα μεταρρυθμισμένο σύστημα, αν καταλαβαίνει κανείς ποιο είναι το περιεχόμενο μιας πραγματικής μεταρρύθμισης. Γι΄ αυτά, δεν θα έπρεπε να προσληφθεί προσωπικό; Και να προσληφθεί τώρα, ή μετά το 2044 που προβλέπεται ότι το χρέος της χώρας θα γίνει, πιθανόν, διαχειρίσιμο;

Και ξανά, όπως στο Σχέδιο Αναθεώρησης του «Ψυχαργώς», η υποκριτική έκκληση να μη θιγούν οι πόροι κατά την διαδικασία της μετάβασης από το ψυχιατρείο στο γενικό νοσοκομείο και στις κοινοτικές δομές. Λες και έχουν μένει πόροι στα ψυχιατρεία, όπου καθημερινά όλο και κάτι περικόπτεται. Αυτό που θα είχε να κερδίσει η μνημονιακή πολιτική είναι, φυσικά, κάποιες ειδικότητες που θα γίνουν «περιττές» με τη λογική που έχει σχεδιαστεί για το κλείσιμο, όταν οι κλινικές θα μεταφερθούν στο γενικό νοσοκομείο, δηλαδή, διοικητικοί, τεχνικοί κλπ. (Αν, βέβαια, μεταφερθούν ως κλινικές και όχι ως Κέντρα Κρίσης, όπως έχουν προβλέψει ο Β. Μαυρέας και οι συν αυτώ ότι μπορεί να γίνει - για να μην πούμε για τη νοσηλεία σε παθολογικές κλινικές ψυχιατρικών περιστατικών όπου δεν υπάρχουν ψυχιατρικές κλινικές, γιατί και αυτό το προβλέπουν στο Σχέδιο). Αλλά, όπως είδαμε προχτές, στο ΨΝΘ άρχισαν ξαφνικά, χωρίς καμιά προειδοποίηση, να βγάζουν σε διαθεσιμότητα/κινητικότητα (χωρίς κάποιο συγκεκριμένο σχεδιασμό μεταφοράς κλινικών) και νοσηλευτές και κοινωνικούς λειτουργούς!!!

Αυτές είναι οι λογικές όχι της αποιδρυματοποίησης, αλλά της, διαμετρικά αντίθετης από αυτήν, απονοσοκομειοποίησης και της γνωστής ως ρηγκανικής παράδοσης, της διαλυτικής εφαρμογής του νεοφιλελευθερισμού στην ψυχική υγεία (όπως και σ΄ όλη την κοινωνία).

Η Επιτροπή για την Αναθεώρηση του «Ψυχαργώς» αποτέλεσε τους τεχνικούς συμβούλους γι΄ αυτή την νεοφιλελεύθερη επέλαση στην ψυχική υγεία, πέρα από τις όποιες δηλώσεις. Σημασία έχει το τι κάνει κάποιος και όχι το τι, ενίοτε, λέει. Αν και, όλο και περισσότερο, αυτά που λένε τα μέλη της, μοιάζουν με αυτά που πράττουν.

Η παρέμβαση του Β. Μαυρέα δεν είναι παρά για να δώσει σανίδα σωτηρίας και χείρα βοηθείας στο πιο μνημονιακό, αναξιόπιστο και αδίστακτο επιτελείο που έχει περάσει ποτέ από το Υπουργείο Υγείας, αυτό του Α. Γεωργιάδη.

Σήμερα οι όροι του παιχνιδιού έχουν αλλάξει. Δεν είναι καν όπως επί Λοβέρδου. Η επιλογή της συμπόρευσης με τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς δεν είναι σήμερα όπως παλιά, ακόμα και πριν λίγα χρόνια. Σήμερα είναι η ώρα της εφαρμογής. Η ώρα της αλήθειας. Ας σκεφτούν όλοι (όσοι εξακολουθούν να είναι, κατά πώς λέγεται, «καλών προθέσεων» και δεν είναι διατεθειμένοι ν΄ αποτελέσουν το σαμάρι της όποιας εξουσίας), ποια είναι η αλήθεια, το περιεχόμενο, η χρήση, εννοιών, λέξεων, κινήσεων, που αποχτούν διαμετρικά αντίθετο νόημα και σημασία στις συγκεκριμένες συνθήκες και χρησιμοποιούνται ως περιτύλιγμα της πιο καταστροφικής πολιτικής που έχει γνωρίσει η ψυχική υγεία και όλη η κοινωνία.

10/8/2013

Σχόλιο από Psyspirosi.gr